Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WSTĘP
1.
NiejedenartystasłowadebiutującynaprzełomieXIXiXXwiekupozazdrościłby
startuliterackiegoWładysławowiOrkanowi(awłaściwieFranciszkowiKsaweremuSma-
ciarzowi,późniejszemuSmreczyńskiemu).Gdyw1898rokuukazałysiędrukiemjego
Nowele,poprzedziłajePrzedmowacieszącegosięwówczaspowszechnymuznaniemKazi-
mierzaPrzerwy-Tetmajera
1
.Dwalatapóźniejwksięgarniachpojawiłysię:powieśćKomor-
nicyorazNadurwiskiem.Szkiceiobrazki,awkolejnychlatachpowieściWroztokachiPo-
mór.Równolegleczytelnikzprzełomuwiekówmógłzapoznaćsięztwórczościąpoetycką
Orkanaorazjegodramatami.Lata1896
2
-1910byływięcdlagorczańskiegoartystyokre-
sempłodnymwdokonanialiterackie;najegotwórczościpowstałejprzedIwojnąświato-
wąskupiateżprzedewszystkimswąuwagękrytykaliteracka.
Osiemdziesiątlatpośmiercipisarzaprzyznaćtrzeba,żejegospuściznaspotkałasię
zżywymprzyjęciemiżyczliwąocenąnaukioliteraturze.Wśródbadaczynaszczególną
uwagęzasługujeStanisławPigoń,którytrzyrazypodejmowałsięwydaniaDziełOrkana
3
.
ZjegoUpotrzebysercaimyśli”
4
powstaław1958rokuksiążkaWładysławOrkan.Twórca
idzieło,gdziepomistrzowsku–podobniejakanalizującDziadykowieńsko-wileńskie–do-
konałrekonstrukcji(genetycznej)twórczościartystywjejkolejnychetapachwykształca-
niasięirozwarstwiania.
1
K.Tetmajer,Przedmowado:W
.Orkan,Nowele,Warszawa1898,s.1-2.
2
W1896r.powstałypierwszeutworyOrkana:Dlaprawdy,Kulturtraeger,NadgrobemMatki,Nieśmier-
telnik,Sobótki.
3
WydaniazbioroweDziełOrkanapodredakcjąS.Pigoniaukazałysięwlatach:
1)
2)
3)
1932-33,1935-36,1938[1939]
1946
1960-72.
4
Zob.S.Pigoń,WładysławOrkan.Twórcaidzieło,Kraków1958,s.7.
