Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
USzanowna,DrogaPaniiOpiekunkomoja!
Pełnełezmamoczy,odczytująclistDrogiejPaniponiezliczonerazy.Więcjużdotegodojść
musiało?Więcjużniemażadnegowyjścia?Wypowiedziećniezdolę,jakmitosercekraje.Odczuwam,
oijakodczuwampołożeniePani.Boże!NiczbólówismutkównieoszczędziłyPanilosynatym
świecie[…].CozaboleśćmusiprzenikaćserceDrogiejPani!Tymbardziejżetoodnajbliższych,
którzypociechywinniprzynosić,przyczynabolesnychkłopotów”
109
.
Wlistachtychwidaćwyraźnie,żeUto,kimjestwswojejosobowościadresat,itoco
zosobowościautoraiadresatawnikawichstosunek,patronującylistowi,jestliniądecy-
dującąnietylkookwalitatywnościlistu,lecztakżeojegoakcenciedynamicznym”
110
.
PrzyglądającsięwszczególnościlistompisarzadoGurskiejczyFranciszkaPika,niespo-
sóboprzećsięwrażeniu,żeprezentująoneOrkanajakoosobęozadatkachnaartystę-
epistolografa.Wlistachtychnatylebliskijeststosunekautoraiadresata,żeUnastępuje
pozorneupodobnienieichpsychiki”
111
,narastaintensywnośćUpsychicznegozżycia”,po-
jawiająsięnoweodcienieprzyjaźni,jestmiejscenapośredniąwypowiedźadresata.
UListwypływazpotrzebżyciowychisłużypotrzebomżyciowym.Jestzrozumiałyna
tleżycia,jestjegofragmentarycznymodbiciem”
112
.Obokczęstych,leczkrótkichwzmianek
oswejtwórczości,OrkanchętniepiszeGurskiejoczasopismachmłodopolskich;jawisię
wrolidoradcycodoichwyboruikomentatoranajnowszychwydarzeńartystycznych.
SporouwagipoświęcakrakowskiemuUŻyciu”,lecz–jakzauważaDużyk–Utrudnodo-
kładnieokreślić,jakibyłstosunekOrkanadoUŻycia”,gdyżwzależnościchybaiodmoż-
liwościdruku,iodaktualnychszefówmieniłsięonróżnymibarwami”
113
.Jeszczewokresie
redaktorstwaSewerawidziałwtympiśmieraczejniewielewadiusterek,aopinieczęściej
formułowałpozytywne
114
.Pisarzzapośrednictwemswejopiekunkidążyłdopowiększe-
niagronaprenumeratorów,przesyłałredakcjiUuwagicodo»Życia«”starszejpani.
Diametralnazmiananastąpiła,gdypismoprzejąłStanisławPrzybyszewski.Jeszcze
wliściedoGurskiejz26X1898rokunadmieniałOrkan,żePrzybyszewskimógłbypo-
stawićUŻycie”Uwszeregunajlepszychwydawnictweuropejskichidozwoliłbywpiśmie
tymrozwijaćsięindywidualnymtalentom”;przytymmimokrytycyzmuwobecautora
Dzieciszatanabardzopochlebniewypowiadasięoczytanymwłaśnienumerzepisma.Pół
rokupóźniejtakpiszezGenewydoGurskiej:
UNiechPaniniebierzetego,copiszePrzybyszewski,zawyrazlubprogram»młodych«–bynaj-
mniej.Onstoisam[…].Maonwspaniałystyl,obrazowy,alemyślizbytjednostronnie.Niktteżnanie
niezwracauwagi.Czytajągo,bopiękniepisze–zawszeojednymbóluicierpieniu,wynikłymze
stosunkumężczyznydokobiety.Ogranapieśń”
115
.
109
ListdoF.Gurskiejz23II1899r.
110
S.Skwarczyńska,op.cit.,s.73.
111
Ibidem,s.77.
112
Ibidem,s.75.
113
J.Dużyk,op.cit.,s.71.
114
Ibidem,s.73.
115
ListdoF.Gurskiejz2IV1899r.
XXVII
