Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Przytakotwartej,szczerejnaturzeprzyszłoOrkanowi–jakwyznaje–zwielkątrud-
nościąnapisanieartykułupt.Potrójnacenzura,wktórymskrytykowałboleśnieLudwika
Solskiego.Prawdąjest,żepisarzmylnieuważałsiebieprzedewszystkimzadramaturga,
żeżadnezjegonajważniejszychdokonańliterackichwtymkierunkunieokazałosięsuk-
cesemscenicznym,aleprawdąjestteżito,żeówczesnydyrektorteatrukrakowskiego
odnosiłsięzobojętnością,amożeizlekceważeniem,dokierowanychpodjegoadresem
listów,dotyczącychwystawieniaFrankaRakoczego
99
.
ImdalejoddniaśmierciMariiWysłouchowej,tymmniejoptymizmużyciowego
wlistach.Nabierająoneprzedewszystkimcharakteruinformacyjnego,apodstawowym
tematemłączącymautoraiadresatastająsięwspółczesneproblemyruchuludowego.Li-
stysygnalizująbrakjednościwewnątrzPSLipowstaniew1912rokuZjednoczeniaNie-
zawisłychLudowców.SzerokierozważaniaoJózefiePtasiu,jakokandydacienazjazddele-
gatówPSLw1907roku,świadcząporazkolejnyokierowaniusięwdecyzjachdobrem
wsiiorganizacji,aniepartykularnymiinteresami.
Bezradnośćpołożenia,wjakiepisarzpopadłod1905roku,iciągłapomocWysło-
uchastałysięspoiwem,którenazawszezwiązałoobietepostacie.Wcorazsmutniejszych
listachpojawiasięwieleprzykładównieskrywanejprzezOrkanawdzięczności,szacunku
iuczućprzyjaźnidoczłowieka,zktórymspotkaniemiałodlaniegopodwielomawzglę-
damiopatrznościoweznaczenie.NiecieszącysięnigdydobrymzdrowiemOrkan,posia-
dającyprzytymnaturęnawetnadwrażliwą,niejedenrazodchorowałtrudnościtowarzy-
szącestaraniomwydawniczymiwyniszczającejgopętlidługów,którąpróbowałbezsku-
tecznierozrywaćdokońcaswychdni.
CechącharakterystycznąkorespondencjiOrkana,prowadzonejod1905rokuzróż-
nymiadresatami,stajesięwzrostznaczeniaiudziałulistówzprośbąoudzieleniepożyczki.
6.
OFranciszcezeSkwarczyńskichGurskiej,jejmężuHenrykuiorodzinieGurskich
dodziśniewielewiadomo.ByćmożezwiązanionibylizGórskimiherbuŚlepowron
100
,
choćbardziejprawdopodobnąwskazówkęodnajdujemywPolskimSłownikuBiograficznym:
UZFranciszkąiHenrykiemmógłbyćspokrewnionyGurskiHenrykJanusz”
101
.Godna
uwagijesttakżeadnotacjazInwentarzazbiorówZNiO:UGurskiHenryk,h.Pobóg,właśc.
dóbrWołczyszczowicepow.Mościska”
102
.Niestetybrakdodatkowychwskazówek,które
pozwoliłybytąosobęuważaćzamężaFranciszki.Próbyuzyskaniabliższychinformacji
99
Zob.listydoL.Solskiego,BJ,sygn.8642III,k.23,32,33,63,92,108,111.
100
Zob.Herbarzpolski.Cz.1.Wiadomościhistoryczno-genealogiczneorodachszlacheckich,ułożyłiwydał
A.Boniecki,t.VI,Warszawa1903,s.288.
101
Z.Kosiek,GurskiHenrykJanusz,w:PolskiSłownikBiograficzny,tomIX,red.K.Lepszy,Wrocław
1960-61,s.173.
102
IndeksdoInwentarzarękopisówBibliotekiZakładuNarodowegoim.OssolińskichweWrocławiu(t.1-2)
(oprac.J.Turska),Wrocław1962,s.192.
XXV
