Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nychspekulacjischolastycznychpełnychprzesądówizabobonu”
180
,Orkannieucieka
zrodzinnejPoręby.Poukończeniugimnazjumwracazzamiaremsłużeniawsiswym
talentemliterackim.
UmiłowaniekulturyisprawynarodowejoznaczałodlaFeldmanapodjęcietruduasy-
milacjiwspołeczeństwiepolskim.Problemowitemuwpierwszymokresieswejpracypu-
blicystycznejpoświęciłwieleartykułów.Gdyw1885rokuprzeniósłsiędoKrakowa,jego
zainteresowaniauległyznacznemuposzerzeniu.Niemniejodproblemustosunkówpol-
sko-żydowskichniedanemubyłouciecdokońcażycia.WielokrotnietenwspaniałyPolak
stawałsięofiarąuprzedzeń,przejawównieufnościczywręcznienawiścizewzględunaswe
żydowskiepochodzenie.MimotopozostałwiernyPolsceiwspanialejejsłużyłzarówno
piórem,jakteżbezpośrednio,początkowo–podobniejakOrkan–wlegionach,anastęp-
niejakodyplomatawBerliniewczasieIwojnyświatowej.
Orkanzawarłznajomośćz8latstarszymFeldmanempodczasswegopobytuwKra-
kowie.Łączyłyichradykalnepoglądy:wnioskinaturyspołecznej,płynącezlekturyŻy-
dziakaczyKomorników,możnauznaćzabliskiesobie.Niebylisocjalistami,conajwyżej
znimisympatyzowali.WażniejszedlaobubyłozbliżeniesiędoUmłodzieżyradykalno-
postępowej,próbującejwyrwaćspołeczeństwokrakowskiezdrzemkimałomiejsko-kon-
serwatywno-klerykalnej”
181
.Tądrogąpodążali–Feldmanwcześniej,Orkankilkalatpóź-
niej–kunowymprądomumysłowymiliterackim,którewydałyMłodąPolskę.
KorespondencjamiędzynimizostałanawiązanawszczególnymdlaOrkanamomencie
życiowym.GdypisarzzacząłnadsyłaćUKrytyce”utwory,Feldmanbyłjużznanąpostacią
wliterackimKrakowie.Zkoleirok1904todlaautoraKomornikówczasprzełamywań
wewnętrznych:charakterologicznychiświatopoglądowych.Ichsiłaniejedenrazmocniej
bądźsłabiejpulsujenakartkachkorespondencji.Znamienne,żepisarzprzyznajesiędo
nichtylkochorej,bliskiejśmierciWysłouchowejorazcopewienczasupokarzanemuFeld-
manowi.OrkanniestarasięichukrywaćprzedFeldmanem,aleteżnieczynizlistów
okazjidoujawnianiawłasnychproblemów.Najczęściejzwracasięzprośbąopublikowa-
nieswejtwórczościorazinformujeozamysłachliterackich,przedewszystkimopowieści
KostkaNapierski.Dużąwagęprzywiązujedowygląduksiążek,doboruczcionki,przeżywa
przejawyniedostatecznejtroskizestronykorekty.
BardzozależymunaprezentacjiscenicznejOfiary,FrankaRakoczegoorazWinyikary,
tłumaczonejnajęzykniemieckiprzezJonasaFraenkla.Stwierdzenie:USolskimilczy–ja
teżsięnieodzywam”
182
jestjedynymsygnałemniezadowoleniazewspółpracyzdyrekto-
remkrakowskiegoteatru.ListydoFeldmananiesą–coprawda–świadectwemprzeży-
wanianiepowodzeńzwiązanychzniewystawianiemwspomnianychsztuk,aleteżsamFeld-
mannależałdotych,którzytwórczościdramatycznejOrkananieceniliwysoko.
WkorespondencjizautoremPięknejŻydówkinaszczególnąuwagęzasługujesto-
sunekOrkanadoUsprawyBrzozowskiego”orazpostawapisarzawobecseriiartykułów
180
Ibidem,s.9.
181
Ibidem,s.16.
182
WliściedoFeldmanaz17XII1905r.
XLV
