Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
niaWinyikaryorazEpilogupowieściWroztokach.Orkanowibardzozależynaprezentacji
scenicznejobudramatów.MarzymusięnawetwystawienieWinyikarywniemieckim
tłumaczeniu.Chybaniebędzieprzesadywstwierdzeniu,iżjegospojrzenienaobadrama-
tycechowałbrakkrytycyzmu:UCodoWinyikarytobędęsięupierałmocno,abybyła
granainawetmożeEpilogtymzawarunkuję”
176
.
PrzezprzyjacielapróbujeOrkansugerowaćSolskiemuterminywystawieniaFranka
Rakoczego.Ichoć15III1907przyznaje,żelistSiedleckiego–wówczaskierownikaliterac-
kiegoTeatruMiejskiegowKrakowie,polatachwybitnegokrytykateatralnego–zdnia
8IIIUdałmukilkasmętnychzastanowień”,dążyzawszelkącenęzarównopoprzezGrzy-
małę–jakibezpośrednioprzezSolskiego–dowystawieniaFrankaRakoczego.Ipodobnie
jakFranekRakoczyponosiklęskę.WrazzEpilogiemkończąsiępróbytworzeniateatru
ludowegoprzezOrkana.PozostajezatonakilkakolejnychlaturazSolskiegodoautora
Skapanegoświata
177
.
ListydoSiedleckiegopisanesąjakbyzpozycjipetenta,skazanegonazałatwienie
jegosprawprzezprzebywającegowKrakowieprzyjaciela,obcującegonacodzieńzważ-
nymidlapisarzaosobami.Orkanowibardzozależynarychłymuzyskiwaniuwiadomości,
stądjegoczęstenaleganiaoodpowiedzinalisty.Inneprośbydotycząstałychkłopotów
finansowychpisarzaorazwiążąsięztwórczościądramatyczną.Listyte,przesyconewyjąt-
kowąwrażliwością,przedstawiająpisarzabezradnegowobeczapadającychwoddalidecy-
zjiolosachjegotwórczościscenicznej,zdanegonapomoczzewnątrz.Przyglądającsię
rzeczowymodpowiedziomSiedleckiego,przyznaćtrzeba,żeobjąłonOrkanaserdeczną
troskąiwpełnizasłużyłnamianoprzyjaciela.
Osobnyblokkorespondencjiprzyjacielskiejstanowi19listówWładysławaOrkana
doWilhelmaFeldmanazlat1904-1913,znajdującychsięwzbiorachOssolineum
178
.Są
oneświadectwemprzyjaźniiuznania,jakimdarzyłOrkanFeldmana,dowodemszacunku
dlaosobowościtwórcyiredaktoraUKrytyki”,dlajegoaktywnościżyciowej,którastresz-
czałasięwwyjątkowymumiłowaniuojczyznyiliteraturynarodowej.
Chociażobajwywodzilisięzzupełnieodmiennychśrodowisk,drogażyciowaFeld-
mana,ideałyistosunekdootaczającejrzeczywistościbyłybardzobliskieOrkanowi.
UZciasnotyumysłowejmałomiasteczkowegogalicyjskiegogetta[Feldman]żelaznąpracą
podtrzymywanąprzezniegasnącyzapał,wydostajesięnawyżynywspółczesnegożycia
umysłowego”
179
.PodobnieOrkan,choćniewątpliwieprzyznaczniemniejszymkulcie
wiedzy,wyrywasiępozahoryzontmałegoświatawidzianegozPustki.Oilejednak
środowiskorodzinneprzedstawionewŻydziaku,PięknejŻydówceczywNowelachiobraz-
kachjestdlaFeldmanaliterackimpożegnaniemzUbrudemiciasnotą,bezsłonecznymi
wąskimiuliczkami,skostniałymświatopoglądemujętymwciasneramyśredniowiecz-
176
ListdoA.Grzymały-Siedleckiegoz15I1907r.
177
Por.listdoB.Wysłouchaz16X1907orazprzypis2dotegolistu.
178
Ossol.,sygn.12282/III.
179
J.BaudouindeCourtenay,WilhelmFeldman.Szkicbiograficzny,w:PamięciWilhelmaFeldmana,Kra-
ków1922,s.8
XLIV
