Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WposzukiwaniudodatkowychźródełdochodówpisarzzabiegapoprzezWysłoucha
ouzyskanieprestiżowejwówczasiodczuwalnejfinansowonagrodyFranciszkaKochma-
na.Starałsięoniąkilkarazy–zawszeznegatywnymskutkiem.
Będącwięźniemswychdługówpoczątkowouaktywniłsięliteracko,dającszereg
drobnychutworów
94
;przymierzałsięteżdopisaniaipracowałzrywaminadPomoremiKostką
Napierskim.Jednakzajętygłównieszukaniemodpowiedzinabolesnepytanie:jakwyrwać
sięznarastającegozadłużenia,zdobyłsiętylkonaukończeniePomoruiwydaniegow1910
roku–niebezproblemówzuprzednimzamieszczeniemgowczasopismach.
Znamienne,żekłopotydniacodziennego–wydawałobysię,niedoudźwignięcia–
nieosłabiająwrażliwościpisarza:wstawiasięzaZygmuntemLubertowiczem,Wojcie-
chemBrzegą,JózefemBeckiemzprośbąozamieszczenieichutworówbądźartykułów,
prosiowstawieniesięzaszwagrem,JanemMoszem,byprzyznanomupożyczkęnauru-
chomieniewZakopanempracowniślusarskiej.Głębokoprzeżywaprzebiegrewolucji1905
rokuwzaborzerosyjskim–wUPrzyjacieluLudu”pragniezamieścićodezwędochłopów
opowszechneskładkinarzeczofiarzKrólestwa.
Szczególnymprzykłademgłębokiegoprzeżywaniadramatówżyciowychwspółczes-
nychmuludzipiórajestserialistówdotyczącychUsprawyBrzozowskiego”:UPiszęoBrzo-
zowskim.Strasznarzecz–jeślitojestprawdą.Alejaniemogęwtouwierzyć–mimo
rzekomychfaktów”
95
.Odrzucamyśl,byBrzozowskirzeczywiścieUbyłwinny”:
UPrzeczątemuwszystkiejegopismaszczerością,płomiennościątchnące.StudiaoŻeromskim–
Warszawa!Nie–niemogę.Przecieżtwórczośćmówinamoduszy–itojestgłówna,możejedyna
orientacja–dlapoznania.Klęskabyłabywiększa,niżsięmożeprzypuścić”
96
.
Orkansugeruje,żeartystatoktośwyjątkowy,wyrastającyponadprzeciętność,że
każdywybitnyartystamawsobiecośzromantycznegowieszcza.Takimwyjątkowym
artystąbyłdlaOrkanaSłowackiiwydajesię,żetymisamymikryteriamiposługiwałsię,
oceniającosobowośćitwórczośćkrytycznoliterackąBrzozowskiego.IchoćWysłouch
wswychsądachbyłznacznieostrożniejszyodOrkana,pisarzstwierdza:UMamprzekona-
nie,raczejwierzę,żeBrzozowskijestniewinnyzarzucanychmuhańbiącychczynów”
97
.
ZaangażowałsięwobronęStanisławaBrzozowskiegotakdalece,żemimochorobynarze-
czonej,długów,ślubu,którymiałsięwkrótceodbyć,spieszyłdoKrakowanarozprawę
nadwybitnymfilozofem,teoretykiemkulturyikrytykiemliterackim.Dodziśzaliczasię
Orkanadogronatychnielicznych,którzynigdynieuwierzyliwmożliwośćwspółpracy
Brzozowskiegozcarskąochraną
98
.
94
W1905r.ukazałsiętomikHerkulesnowożytny.
95
ListdoB.Wysłouchaz8V1908r.
96
Ibidem.
97
ListdoB.Wysłouchaz14VI1908r.
98
ZaangażowanieemocjonalneOrkanawkrakowskimprocesiezostałotrafniezaprezentowanewsztuce:
I.Kasprzysiak,T.Malak–SprawaStanisławaBrzozowskiego(TeatrStarywKrakowie1972).
XXIV
