Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
KorespondencjazGurskąodzwierciedlaodsuwaniesię,awkońcuzerwanieześro-
dowiskiemPrzybyszewskiego.UPojadęzkońcemlistopadadoKrakowa,aletylkonaparę
dni.Zostawaćtamniechcęzpowodówwielu.[…]niechcębyćwtejpaczceMłodej
Polski,któranibysatelityotaczaPrzybyszewskiego”–czytamywliściez26X1898.
Natomiast30VI1899Orkanstwierdzastanowczo:UZerwałemzpaczkąPrzybyszew-
skiego”.Podobniejakoswejpracyliterackiej,Orkanwypowiadasięzwięźleotwórczości,
podróżachczykłopotachinnychartystówpióra.NajwięcejpochlebnychopiniizbieraTet-
majerzaQuiamant,aWyspiańskizaKlątwęiWarszawiankę,zaśsyngorczańskiejwsitak
piszeopoeciezKujaw:
UKasprowiczadługiepoematanierobiążadnegowrażenia–retorykabezkońca,jednegopla-
stycznegoporównanianiema,atreść?Zdajesię,żeKasprowiczstraciłswójświat,jakiwyniósłzewsi
poznańskiej–wypłynąłpożyczanąłodziąnamorzefrazeologiiizgubiłsamsiebie,swójcel”
116
.
Niewyglądatonapoglądugruntowany,podktórymOrkanpolatachbysiępodpisał.
WlistachdoGurskiejspotykamysięzwielomaprzejawamiogólnoludzkiejżyczli-
wościartysty.Orkanradujesięznarodzinkolejnegopodhalańskiegotalentuliterackiego
–JózefaJedlicza,wstawiasięwZakopanemzazdolnymdzieckiemzPoręby,wspieraswy-
miuwagamipiszącegocorazwięcejJanaDenysa.
1stycznia1899rokurelacjonujeGurskiej,czymjestdlaniegoMłodaPolska:
UWmłodejliteraturzedziśjestkotłowanie,chaos,zamęt,aleztegozamętuwyłonisięnajmłod-
szykierunekświadomydrógicelów.Kierunekówowysokimnastrojunarodowym,aspojrzeniuogól-
noludzkim,wielki,namiętny,silny–tobędzieMłodaPolska!”.
Szczególnemiejscewidziałwniejdlapisarzyipoetówspołecznych,takichjak:Że-
romski,Reymont,Żuławski,Niemojewski,Sten,oniJedlicz
117
.
CzytająclistydoGurskiej,niesposóbpominąćkultuJuliuszaSłowackiego,którym
wieszczotoczonybyłprzezobiestronykorespondencji.Aż14listówprzynosichoćby
krótkąwzmiankęopoecie.KorespondencjauwidaczniazaangażowanieOrkanawprace
komitetu,mającegozacelsprowadzenienaWawelzwłokwielkiegoromantyka,jakrów-
nieżzachwytnadjegotwórczością:
UOgromnąsprawiłamiDrogaPaniuciechę,przesyłającSłowackiegoPismapośmiertne.Czytam
wieczorami–czytamzprawdziwymnabożeństwemniedokończonefragmenty.Geniusztylkomógł
tworzyćarcydziełapodobne.Jedenunasbyłdramaturg,jedenjedynySłowacki.Cozawspaniałeustę-
py!CałyHorsztyńskitożtopierwszyiostatniwPolscedramatwniczymniesłabszyodSzekspirow-
skiegoHamleta.Żeteżteatrnasztakmałopoświęcaczasunajwiększemu,jedynemu–możnarzec–
unasdramaturgowi!Słowackiegonienaucząsięczcićnależyciezastolat.Alirykidrobne–jakie
przecudowne!Zawszesięnimirozkoszuję.[…]O,prawdziwieręcecałujęDrogiejPanizatyleprzy-
jemności.Zawiozęisambędęczytałdozmęczenia.Botoperły.Dziśbiednijesteśmyprawdziwie–nie
mamywieszczów.Słuchajmytychzprzeszłościniedawnej.Oninamzanasmówią.Słuchajmylepiej
ichprzepotężnychakordówmiastdzisiejszych,brzdąkającychwyuczenie,pseudoartystów”
118
.
116
ListdoF.Gurskiejz7IX1899r.
117
Zob.listdoF.Gurskiejz1I1899r.
118
ListdoF.Gurskiejz12X1899r.
XXVIII
