Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ceniUKrytykę”.ZradościąprzyjmujeuwagiReymonta,TetmajeraiSiedleckiegooKomor-
nikach;cieszysię,żeSkapanyświat–choćpoukraińsku–zrobiłnawidzachikrytyce
wrażenie.
Listz13IX1896rokudoEmilajestdokumentemkrystalizującychsięcelówżycio-
wychOrkana.Dwudziestojednoletniidealista,korzystajączkonwencjiromantycznej
wyznałwnim:Udrogęmamjasnąprzedoczymaduszy–pójdęniąmimotysięcznych
przeszkód”.RealizacjęcelówżyciowychtraktowałjakoUtwardączłowiekapowinność”.
To,żepisarzkonsekwentniewswymżyciudążyłdoichwypełnienia,potwierdzafrag-
mentlistudoFeliksaGwiżdża,wysłanegopo12VIII1913roku:UCodomnie,nieustanę
wswymdążeniudowyższegotypużycianaPodhalu,będęczyniłwgranicachmożności
ipragnień,agdyzostanęsam,zostanęznowu–zmarzeniem”.Piszącprzyjacielowi1VIII
1898rokum.in.onędzywłasnejwsi,zauważa:UJestemwściekływidząctylenędzyinie
mogączaradzić”.ULudzieżyjątuzdnianadzień,byleżyć”–wyznałtrzylatawcześniej,
22XII1895roku.UAżprzykropatrzećnatenlud,któremupomimoniezmordowanej
pracyniewystarczaplonutegoskalistegogruntu[…].Pomimotokochategóryizjakąś
niezwyczajnągorączkowościąuprawiatąniewdzięcznąglebę”
62
.
DążącdozmianysytuacjiOrkan,darzącyszacunkiemJanaStapińskiego,rozprowa-
dzapookolicznychwsiachUPrzyjacielaLudu”;prosiEmila,byprzysłałchoćpiętnaście
egzemplarzykalendarzypt.UGospodarz”;aktywnieudzielasięwagitacjiprzedwyborczej.
KorespondencjazBobrowskimrzucatakżeświatłonakonfliktOrkanazmiejsco-
wymproboszczem.Wliściez28VII1895rokupisarznamawiaprzyjaciela,byprzybył
doPorębywrazzJanemStapińskim.USprawkiks.Dziekana(którytujakkacykpanuje
63
)
onbyjedenmógłusunąć.Jarobiłem,comogłem,alesięnieda”.Niewykluczone,że
odmowazłożeniapodpisuprzezproboszczanaświadectwiemoralnościpisarzabyłaodwe-
temzapodważanieksiężowskiegoautorytetuwśródparafian.
KorespondencjazBobrowskim,wprzeciwieństwiedolistówdomatki,nieukazuje
Orkanajakowzorowegomłodzieńcazwiejskiejrodzinykatolickiej,któryzniejasnych
powodówpopadawkonfliktzmiejscowymproboszczem.Choćpisarznieodsunąłsięod
Kościoła,jegostosunekdoduchowieństwabyłnieprzychylny.Jakopoczątkującyartysta
zradproboszczasobiewyraźniepokpiwa
64
,wlekceważącysposóbwyrażasięUmowąwią-
zaną”opogrzebiekardynałaDunajewskiego,aprzedstawicielihierarchiikościelnejpo-
strzegageneralniewciemnychbarwach.Równieżksiążkaotreściachreligijnychmadla
niegowątpliwąwartość.Wliściez22IX1897rokudoJ.Kuczyńskiegotakwypowiada
sięoŻywotachŚwiętych–byćmożetejsamejksiążce,którąprzedlatyKatarzynaSmre-
czyńskaotrzymaławSidzinieodksiędzaWojciechaBlaszyńskiego:
UCzytamwskupieniuducha,choćniewiem,czysięmitenabożneprzykładyzdadząnaco
wżyciu.Dlaśredniowiecznychmatekbyłatopożytecznaksiążka.Dziś–niestety!–niezachwycamy
siędziełami,wdziecinnejnaiwnościpisanymi”.
62
ListdoE.Bobrowskiegoz17VII1894r.
63
Zob.równieżp.10dotegolistu.
64
Zob.listdoE.Bobrowskiegoz17VII1894r.
XIV
