Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
USmutnomi,jakpomyślę,żetamMateczkadrogasamasiedzi,jakptaszę,imyślioswoim
oddalonymdziecku[…]ileżgodzinMamiepoświęciłemmyślą.Wierzmi,Mameczko,żenierazpra-
gnęmiećcięprzysobie,położyćgłowęstrudzonąnapiersi–iwypłakaćsięjakdziecko…długo,ażeby
uspokojenieprzyszło”
50
.UNawetmisięniechcewierzyć,jaktodalekojesteśmyodsiebie.Żebyto
skrzydłamieć!…Boże,Boże!”
51
.
Wlatach1899-1904,tzn.międzypierwszymadrugimwyjazdemdoSzwajcarii,
Orkanwięcejniżdotądczasuspędzawdomu,bardziejteżinteresujesięrodzinnymgo-
spodarstwem.JegomiejscewswymżyciupostrzegainaczejniżpozostalimieszkańcyPoręby.
Przyznaje,żeuprawaroligonieinteresuje,niezależymuteżnapowiększaniugospodars-
twa.Pragniemiećdomnalato,wktórymbędziemógłsięoddaćpracyliterackiejiktóry
zapewnimudodatkoweźródłodochodówzwpływówodletników.Przemyśleniaswepre-
zentujematcewliściez9II1900roku:
UTammożejedynietenkupowaćziemię,ktochcenaniejharowaćdośmiercijakwółroboczy,
ajaodjąćchcęMamiekłopotu,anieprzyczyniać.Tamwszystkiegruntapójdąnanic,nabiedę[…]
alasyjedyniepójdąwgórę.Więcjeślisięgdzietrafi[…]kupićlas,toproszęmidonieść[…].Powtóre
tamjedynietenkątdźwignąćsięmożestawianiemładnychletnichdomków.Iwtobędębiłbez
ustanku,boinaczejtotamjużratunkudlacałychwsiniema”
52
.
Jakkonkretniemiałobywyglądaćotoczeniejegosadyby,OrkanwzmiankujeBole-
sławowiWysłouchowiwliściez24IV1901roku.Wliścietym,jakrównieżwielokrotnie
wkorespondencjizM.Wysłouchową
53
wracatakże–sygnalizowanewcześniej–pragnie-
niezapewnieniamatceżyciaUwolnegoodtrudów”.
ZarównozWysłouchami,jakizFranciszkąGurskąOrkanjestwjaknajlepszych
stosunkach.ListyoddająjegoniepokójoGurską,którejzdrowieorazsytuacjamaterial-
naulegająstałemupogorszeniu.InformująponadtooprzyjaźnizTadeuszemPinimiJa-
nemBulasemorazsygnalizująwyjazdpisarzadoWłochw1902roku.Corazczęściej
pojawiająsięwkorespondencjizmatkąwiadomościwiążącesięzbudowąprzezOrka-
nadomu.Niestety,powstawaniuOrkanówkitowarzyszyodpoczątkuniedostatekśrod-
kówpieniężnych.Odtądproblemichbrakubędziecorazbardziejnatarczywiepojawiał
sięwlistach.
Wrelacjachowłasnejtwórczościnajwięcejmiejscawtymokresiezajmująwypo-
wiedziodnoszącesiędopobytówpisarzaweLwowiew1900i1902roku.15I1900roku
50
ListdoK.Smreczyńskiejz14II1899r.
51
ListdoK.Smreczyńskiejz23II1899r.
52
Niebyłtowyrazchwilowychpoglądówpisarza.Dotegoproblemuwracałtakżewlatachdwudzie-
stychXXwiekuwListachzewsi.WliścieNadkołemnędzyipowodzi–zauważaBolesławFaron–UOrkan-
reformatorpostulujezmianęstrukturyrolnejnaterenachgórskich,zamiastobecnejuprawęłąkipastwisk,
hodowlębydła,owiec,»budowaniewzakątkachpięknychletniczychwilli«,większeniżdotądstosowanie
nawozówsztucznych[zob.list808–G.B.].Natowszystkokoniecznekredytyrocznedlawsi,regulacjarzek
ipotokówgórskich”(B.Faron:„Listyzewsi”WładysławaOrkanaczytanedzisiaj,w:Orkanczytanydzisiaj,op.
cit.,s.23-24).
53
Zob.np.listdoM.Wysłouchowejz11II1900r.
XI
