Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Nicdziwnego,żewlistachtych,niezależnieodichtreści,dośćczęstopojawiasię
takżesłowo:Usmęt”.
Podkoniec1907rokupojawiająsiępierwszesygnałyzwiązanezplanamizawarcia
małżeństwa.OrkanczyniwZakopanemstaraniaonabycieUrealności”Brzegi,pracalite-
rackastajesiębardziejintensywna.RównocześniepisarzowiiMariicoraztrudniejjestżyć
bezsiebie.Artystausilnienamawiaukochaną,bywięcejczasuznimspędzała.Prosi,by
poszukałazastępczyninapoczcie,odrywaMarięodobowiązkówzawodowych.Efekty
tychzabiegówprzechodząwyobrażenianarzeczonych.Znalezionapodługichposzukiwa-
niachzastępczyninadużywazaufaniaMariiidoprowadzaw1909rokudopoważnych
malwersacjifinansowychwurzędziepocztowym.
20II1909rokuOrkaniMariaZwierzyńskazawarliwPoroniniezwiązekmałżeń-
ski.ŚwiadkaminaślubiebyliJanKasprowicziTadeuszPini;młodąparębłogosławiłksiądz
FranciszekNycz–przyjacielKasprowicza.Zarównoślub,jakiweselemiałybardzoskromną
oprawę.Choćradościmłodejparywtórowalinielicznigoście,naproguporonińskiego
kościołaprzysiadłtakżeUsmęt”:przeznastępnedwalataOrkanbędzieczyniłwszystko,
byuniknąćpokryciakosztównadużyćfinansowychnapoczcie,którychwgruncierzeczy
właśnieonbyłprzyczyną.Ichybamusiętoudało
140
.
20IX1909rokuurodziłasięjedynacórkapisarza,Zosia.Owybórimieniadla
dzieckaprosiłOrkanżonę.Nałamachkorespondencjipisarzpoświęcałjejstosunkowo
małomiejsca.Spotykamysięzdowodamimiłościdodziecka,radościzposiadaniamałej
Zosi,przejawamiuczućojcowskich,leczginęłyonewmorzuproblemówdniacodzienne-
go.Możnaodnieśćwrażenie,żeOrkanabardziejniepokoizdrowieżonyniżdziecka.Nic
podobnego.Pamiętajmy,żechorobaMariipostępowałapowoli,alesystematycznie.
KilkalatwcześniejniżZosiaprzyszłanaświatwPorębieWielkiejcórkaMariiMo-
szowej,siostryOrkana.Wydajesię,żeOrkanulegałwpływowipoglądówBoyadotyczą-
cychnowoczesnychwówczasmetodżywieniaipielęgnacjiniemowląt.Próbyprzeszcze-
pienianapodkarpackigruntideiidziałalnościfrancuskiegotowarzystwaUGouttedelait”
(UKroplamleka”),znalazłypewienoddźwięktakżewsadybiepodTurbaczem.Również
wpoglądachdotyczącychaborcjipoglądyOrkanaiBoyawdużejmierzesiępokrywały.
StałymelementemcałejkorespondencjirodzinnejOrkanasąwiadomościomatce
pisarza.NajczęściejdotycząonestanuzdrowiaKatarzynySmreczyńskiejorazjejzamia-
rówwnajbliższymczasie.StosunkowomałomiejscawlistachdoZwierzyńskiejzajmują
problemyzwiązanezpracąnarodzinnymgospodarstwierolnym.Zatobohateremkore-
spondencjizpierwszążonąjestpogoda,szczególnietazła,októrejpisarzwspominawwięk-
szościlistów.Towarzyszytemuzwykletroskaochorowitążonę.Pogodastanowitakże
podstawęwrażeńestetycznych:wyzwalawartyściepragnieniemalowaniaobrazów
141
,
stajesięokazjądozachwytównadpięknemprzyrody.Wlistachdopierwszejżonywystę-
pująprzykładyoczarowaniakrajobrazemtatrzańskim,któryinspirujeOrkanadopracy
140
Zarównolistypisarza,jakiliteraturaprzedmiotukażąpoprzestaćnatymprzypuszczeniu.
141
SzerzejoobrazachimalarstwieOrkanawypowiadasięJ.WiktorwksiążcePodróżposłońce.Wspo-
mnieniaoWładysławieOrkanie,Warszawa1961.Kilkaobrazówgorczańskiegoartystyznajdujesięobecnie
wzbiorachmuzeumwRabce.Zob.list817p.7.
XXXV
