Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wprowadzenie
7
mrganso/Pixabay
Tylkogołębiowatepotrafiąpićzopuszczonągłową.Inneptaki
napełniajądziób,anastępniepodnosząłepekdogóry.Wyjaśnienie
fizjologicznemożetłumaczyćtosposobemdziałanianerwów
imięśnitychptaków.Wedługwyjaśnieniaewolucyjnegowszystkie
gołębiowatemajątęzdolność,ponieważodziedziczyłyjąwgenach
powspólnymprzodku.
kwikta/123RF
RysunekW.4Smokmorski,australijskarybaspokrew-
nionazkonikiemmorskim,żyjewśródwodorostów,
wyglądajakwodorostyidryfujepowolijakwodorosty
Wyjaśnieniefunkcjonalnejesttakie,żewyglądsmokamorskiego,
któryupodabniasiędoniejadalnychroślin,mazwieśćpotencjal-
nychdrapieżników.Wyjaśnienieewolucyjne:modyfikacjegene-
tycznespowodowałyrozrostmniejszychwypustek,którewystępo-
wałyuprzodkówtychryb.
małpyniekiedyużywająnarzędzi,aludzierozwi-
nęlitezdolnościwsposóbumożliwiającyimjeszcze
lepszeposługiwaniesięnarzędziami(Peetersiin.,
2009).Wyjaśnieniaewolucyjnezwracająuwagęna
podobieństwazachowańmiędzyspokrewnionymi
gatunkami.
Wyjaśnieniafunkcjonalnezkoleitłumaczą,
dlaczegodanaczęśćciałalubzachowaniewtoku
ewolucjiprzyjęłytaką,anieinnąpostać.Wniewiel-
kiej,odizolowanejpopulacjigenmożesięrozprze-
strzeniaćwsposóbprzypadkowywskutekzjawiska
zwanegodryfemgenetycznym.Naprzykładdominu-
jącysamieczdużąliczbąpotomstwarozprzestrze-
niawszystkieswojegeny,wtymtakżete,którenie
mająznaczeniadlajegosukcesulubsąwręcznieko-
rzystne.Alegenwystępującypowszechniewdużej
populacjiprawdopodobnieprzynosiłjakąśkorzyść–
przynajmniejwprzeszłości,choćniekonieczniedzi-
siaj.Celemwyjaśnieńfunkcjonalnychjestwskazanie
tejkorzyści.Naprzykładosobnikiwielugatunków
mająwyglądupodabniającyjedootoczenia(rys.W.4).
Wedługwyjaśnieniafunkcjonalnegodziękizdolno-
ścidokamuflażuzwierzętatemogąsięukryćprzed
wzrokiemdrapieżników.Niektóregatunkikamu-
flująsięrównieżzachowaniem.Naprzykładmyszo-
łowyczarne,pochodzącezMeksykuipołudniowego
wschoduUSA,latająwśródkondorówiutrzymują
skrzydławtakiejsamejpozycjijakone.Małessaki
iptakikryjąsięnawidokmyszołowów,aleucząsię
ignorowaćkondory,któreniestanowiązagrożenia
dlazdrowychzwierząt.Ponieważmyszołowyczarne
sąpodobnedokondorówzarównopodwzględem
wyglądu,jakizachowaniawlocie,ichofiarynie
zwracająnanieuwagi,dziękiczemumyszołowy
mogąłatwoupolowaćposiłek(Clark,2004).
Czterytypywyjaśnieńbiologicznychspróbujemy
terazzilustrowaćnaprzykładzieptasiegośpiewu
(Catchpole,Slater,1995):
RodzajwyjaśnieniaPrzykład
Fizjologiczne
Ontogenetyczne
Ewolucyjne
Funkcjonalne
Uptakówśpiewającychpodwpływem
testosteronurozwijasięokreślonyob-
szarmózgu,ajegorozmiarysąwiększe
uzdolnychdoreprodukcjisamców
niżusamiclubmłodychosobników.
Taczęśćmózguodpowiadazaumiejęt-
nośćśpiewuudojrzałychsamców.
Uniektórychgatunkówmłodysamiec
uczysiętrelu,słuchającśpiewudorosłych
samców.Warunkiemopanowaniatej
umiejętnościjestposiadaniepewnych
genówimożliwośćnaukiprzeznaśla-
downictwowewczesnymokresieżycia.
Pewneparygatunkówmająpodob-
netrele.Naprzykładsamcebiegusa
zmiennegoibiegusadługoskrzydłego
-dwóchgatunkówptakównadmor-
skich-wydajądźwiękiwpostaciserii
krótkichimpulsów,cowyróżniaje
spośródinnychptakównadmorskich.
Podobieństwowskazuje,żeobagatunki
wywodząsięodjednegoprzodka.
Uwiększościgatunkówptakówtylko
samcesązdolnedośpiewu,itowyłącz-
niepodczasokresugodowegooraz
wobrębiewłasnegoterytorium.Azatem
funkcjątreluptasiegojestwabienie
samiciostrzeganieinnychsamców,
żebysięniezbliżały.
