Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
10Komórkinerwoweiprzewodnictwonerwowe
onapraktyczniepozbawionakanałówsodowych
(Catterall,1984).Gdywdanymwęźlepojawiasię
potencjałczynnościowy,jonysodu,którenapłynęły
doaksonu,rozprzestrzeniająsię,przepychającłań-
cuchładunkówdodatnichwzdłużaksonudonastęp-
negowęzła,gdzienastępujeodtworzeniepotencjału
czynnościowego(rys.1.19).Takiprzepływładunku
jestznacznieszybszyododtwarzaniapotencjału
czynnościowegowkażdympunkcienacałejdługości
aksonu.Przeskakiwaniepotencjałuczynnościowego
odwęzładowęzłajestnazywaneprzewodzeniem
skokowym.Pozazapewnieniemszybkiegoprzewo-
dzeniaimpulsówpozwalaonorównieżoszczędzać
energię:zamiastwpuszczaćjonysodunacałejdłu-
gościaksonu,apotemwypompowywaćjezapomocą
pompysodowo-potasowej,zmielinizowanyakson
wpuszczajonysodutylkowobrębiewęzłów.
Na+
Na+
++
+
–
–
+
–
–
lokalnyprzepływ
prądu
węzełRanviera
–
–
+
+
+
+
–
–
mielina
akson
++
++
––
––
(a)
wdrodzepomiędzywęzłami.Ludziedotknięci
stwardnieniemrozsianymcierpiąnawielezaburzeń:
odzaburzeńwzrokowychpozaburzeniakoordynacji
mięśniowej.
Pytaniakontrolne
17.Jeśliwzmielinizowanymaksoniewęzły
ODPOWIEDŹ
znajdowałybysięznaczniebliżejsiebie,
tojakimiałobytowpływnapotencjał
czynnościowy?Ajeśliznajdowałybysię
dużodalejodsiebie?
zatrzymałybysię.
progowego,więcpotencjałyczynnościowe
drugiego,wciążzachowującpoziompowyżej
ładunkimogąniedotrzećodjednegowęzłado
odległośćstaniesięzaduża,przepływające
przeskakiwaćzjednegowęzłanadrugi.Kiedy
mieszczałbysięszybciej,oilebyłbywstanie
dalejodsiebie,potencjałczynnościowyprze-
wolniej.Jeśliwęzłybyłybypołożoneowiele
potencjałczynnościowyprzemieszczałbysię
17.Jeśliwęzłybyłybypołożonebliżejsiebie,
+
+
–
–
K+
+
+
–
–
Na+
Na+
+
+
––
–
+
+
–
++
++
––
––
(b)
Rysunek1.19Przewodzenieskokowewzmielinizowanym
aksonie
Potencjałczynnościowywdanymwęźlewywołujeprzepływ
prądudonastępnegowęzła,gdziepotencjałczynnościowysię
odnawia.Inaczejniżnailustracji,wrzeczywistościosłonka
mielinowajestdużodłuższawstosunkudowielkościwęzłów
Ranvieraiśrednicyaksonu.
Wstwardnieniurozsianymukładodpornoś-
ciowyatakujeosłonkimielinowe.Akson,którynigdy
niemiałosłonkimielinowej,przewodziimpulsy
powoli,alestabilnie,inaczejjestnatomiastwprzy-
padkuaksonu,któryutraciłmielinę,ponieważzostał
pozbawionykanałówsodowychwmiejscach,gdzie
byłamielina(Waxman,Ritchie,1985).Wrezultacie
większośćpotencjałówczynnościowychwygasa
Okresrefrakcji
Gdypotencjałczynnościowypowracaodwartości
szczytowej,potencjałelektrycznybłonynadalprze-
kraczawartośćprogową.Dlaczegowięckomórka
niegenerujekolejnegopotencjałuczynnościowego?
(Gdyby,rzeczjasna,takbyło,tokomórkabezkońca
generowałabyjedenpotencjałczynnościowyzadru-
gim.)Jakpamiętamy,wszczyciepotencjałuczynnoś-
ciowegokanałysodowesięzamykają.Wrezultacie
komórkaznajdujesięwokresierefrakcji,podczas
któregoniejestpodatnanagenerowanienastęp-
nychpotencjałówczynnościowych.Wpierwszej
fazieokresurefrakcji–okresierefrakcjibezwzględ-
nej–błonaniemożewygenerowaćnastępnego
potencjałuczynnościowego,bezwzględunasiłęsty-
mulacji.Wdrugiejfazie–okresierefrakcjiwzględ-
nej–wygenerowaniepotencjałuczynnościowego
wymagasilniejszegoniżnormalniebodźca.Okres
refrakcjiopierasięnadwóchfaktach:kanałysodowe
sązamknięte,apotaswypływazkomórkiszybciej
niżzwykle.
