Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
50
20Synapsy
HultonArchive/GettyImages
CharlesScottSherrington
(1857-1952)
Gdybytęczapojawiałasiękażdego
ranka,któżbysięzaniąoglądał?Wspa-
niałości,którychmamypoddostatkiem
nacodzień,szybkozaczynamyuważać
zaoczywiste.Todośćpraktyczne.Dzięki
temumożemyskupićsięnażyciu.Ale
możetonasogłupiać,jeśliodczasudo
czasusięnieoderwiemy.Powracanie
dodziecięcegozachwytujestźródłem
siłynapędowejdladorosłychmyśli.
(Sherrington,1941,s.104)
rdzeniakręgowego.Okazałosięwręcz,żeruchybyły
bardziejkonsekwentnepotym,jakodciąłrdzeńkrę-
gowyodmózgu.Uzdrowegozwierzęciaodruchysą
całyczasmodulowaneprzezinformacjedocierające
zmózgowia,cosprawia,żeczasamisąsilniejsze,
aczasamisłabsze.
Sherringtonzaobserwowałkilkawłaściwości
odruchówświadczącychotym,żewmiejscachpołą-
czeńmiędzyneuronamimuszązachodzićpewne
szczególneprocesy:(1)Odruchysąwolniejsze
niższybkośćprzewodzeniaimpulsuprzezakson.
(2)Kilkasłabychbodźcówzastosowanychwniewiel-
kiejodległościprzestrzennejlubczasowejwywołuje
silniejszyodruchniżpojedynczybodziec.(3)Gdy
jedenzespółmięśnizostajepobudzony,innyzespół
mięśnisięrozluźnia.Przyjrzyjmysiękażdejztych
obserwacjiitemu,coznichwynika.
Szybkośćodruchuiopóźnieniesynaptyczne
KiedySherringtonkłułpsawłapę,tenpokrótkiej
chwilizginałją.Wczasiepomiędzyukłuciemacof-
nięciemnogiimpulsnerwowymusiałpokonaćdrogę
odreceptoraczuciowegowskórzedordzeniakręgo-
wego,anastępniezpowrotemodrdzeniakręgowego
domięśnikończyny.Sherringtonzmierzyłcałkowitą
odległość,jakąprzemierzałimpulsodreceptoraczu-
ciowegodordzeniaidalejdomięśnia,anastępnie,
wiedząc,ileczasuupłynęłoodukłuciadoreakcji,
policzyłprędkość,zjakąbiegłimpuls.Zauważył,że
prędkośćprzewodzeniaimpulsuwłukuodrucho-
wymbyłaróżna,alenigdynieprzekraczałaokoło
15m/s.Wpoprzednichnatomiastbadaniachpręd-
kośćprzemieszczaniasiępotencjałówczynnościo-
wychprzeznerwyczuciowelubruchowewynosiła
około40m/s.Sherringtondoszedłdowniosku,że
jakiśprocesmusispowalniaćprzewodzeniewłuku
odruchowym,iwydedukował,żeopóźnieniewprze-
wodzeniuzachodziwmiejscu,gdziekomunikują
sięzesobądwaneurony(rys.2.2).Koncepcjatama
Szybkośćprzewodzeniaimpulsówwłukuodruchowym
jestmniejszaibardziejzmienna.Wynosionaczasami15m/s
lubmniej.Opóźnieniezachodziprzypuszczalniewsynapsie
Szybkośćprzewodzeniaimpulsówprzezaksonwynosi
około40m/s
C
A
D
B
E
Rysunek2.2DowodySherringtonanaistnienie
opóźnieniasynaptycznego
Impulsprzebiegającytensamdystanswrdzeniukręgowymbiegnie
wolniej,gdypodrodzeprzechodziprzezsynapsę,niżwtedy,gdy
biegniewsposóbnieprzerwanypoaksonie.
zasadniczeznaczenie,wykazałabowiemistnienie
synaps.Samterminsynapsazostałzresztąwprowa-
dzonyprzezSherringtona.
Pytaniekontrolne
1.JakiefaktyskłoniłySherringtonadowysnu-
ODPOWIEDŹ
ciawniosku,żeprzewodzenieimpulsuprzez
synapsęróżnisięodprzewodzeniaimpulsu
przezakson?
jakiegośrodzajuopóźnienie.
neuronłączysięzdrugim,musiałozachodzić
wegoprzezakson.Stądwmiejscu,gdziejeden
prędkościprzewodzeniapotencjałuczynnościo-
dzeniawłukuodruchowymjestmniejszaod
1.Sherringtonzauważył,żeprędkośćprzewo-
Sumowanieczasowe
Sherringtonzaobserwował,żeefektydziałaniabodź-
cówpowtarzanychwkrótkimczasiemogąsiękumu-
lować.Określiłtozjawiskomianemsumowaniacza-
sowego,czylisumowaniawczasie.Lekkieukłucie
psiejłapyniewywoływałoodruchu,alekilkaszybko
powtórzonychukłućjużtak.Sherringtondomyśliłsię,
żepojedynczeukłucienieosiągałoprogupobudzenia
dlanastępnegoneuronu.Neuronwysyłającyinfor-
macjejestnazywanyneuronempresynaptycznym,
aneuronodbierającyinformacjetoneuronpostsy-
naptyczny.Sherringtonzaproponował,żechoćtakie
podprogowepobudzeniewneuroniepostsynap-
tycznymwygasazczasem,tomożesięsumować
