Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1010Komórkiukładunerwowego
27
mózgowej.Substancje,któresątransportowane
aktywnie,tomiędzyinnymiglukoza(głównepaliwo
mózgu),aminokwasy(elementybudulcowebiałek),
puryny,cholina,kilkawitaminiżelazo(Abbott,
Rönnback,Hansson,2006;Jones,Shusta,2007).Barierę
krew–mózgprzekraczająteż,przynajmniejwmałych
ilościach,insulinaiprawdopodobnierównieżinne
hormony,alenieznamyjeszczesposobu,wjakito
robią(Gray,Meijer,Barrett,2014;McNay,2014).
Barierakrew–mózgmazasadniczeznaczeniedla
zdrowia.UosóbcierpiącychnachorobęAlzheimera
lubpodobneschorzeniakomórkiśródbłonkawyście-
łającemózgowenaczyniakrwionośnekurcząsię
iprzepuszczajądomózguszkodliwesubstancjeche-
miczne(Zipseriin.,2007).Barieratautrudniajednak
leczenienowotworówmózgu,ponieważzatrzymu-
jąsięnaniejprawiewszystkielekistosowane
wchemioterapii.
Odżywianieneuronówukręgowców
Większośćkomórekodżywiasięwęglowodanami
itłuszczami,aleneuronykręgowcówsąniemal
wyłączniezależneodglukozy(cukruprostego).
(Komórkirakoweorazwytwarzającespermękomórki
jądersąrównieżzależneprzedewszystkimodglu-
kozy.)Ponieważmetabolizmglukozywymagatlenu,
neuronypotrzebująstałegozaopatrzeniawtlen.
Choćmózgczłowiekastanowijedynie2%masy
ciała,zużywaokoło20%zasobówtlenui25%glukozy
(Bélanger,Allaman,Magistretti,2011).
Dlaczegoneuronysątaksilnieuzależnioneod
glukozy?Mogąwykorzystywać(iczasamiwykorzy-
stują)ciałaketonowe(rodzajtłuszczu)imleczan
jakopaliwo.Glukozajestjednakjedynąsubstancją
Pytaniakontrolne
6.Wskażjednągłównązaletęijednąwadę
7.Którezwiązkichemiczneprzechodząprzez
8.Którezwiązkichemiczneprzechodząprzez
ODPOWIEDZI
barierykrew–mózg.
barierękrew–mózgpasywnie?
barierękrew–mózgzapomocątransportu
aktywnego?
witaminyiżelazo.
puszczająsięwtłuszczachbłonykomórkowej.
iwoda.Podobniezwiązkichemiczne,któreroz-
elektrycznego,takiejaktlen,dwutlenekwęgla
niewielkiecząsteczkipozbawioneładunku
kaniewiększościsubstancjiodżywczych(wada).
wirusów(zaleta),aleniepozwalateżnaprzeni-
8.Glukoza,aminokwasy,puryny,cholina,niektóre
7.Barierękrew–mózgpasywnieprzechodzą
6.Barierakrew–mózgniepozwalanaprzenikanie
odżywczą,któraprzechodziprzezbarierękrew–mózg
wdużychilościach.
Pomimozapotrzebowanianeuronównaglukozę
jejniedobórrzadkooznaczaproblem(wyjąwszy
sytuacjęwygłodzenia).Wątrobawytwarzabowiem
glukozęzwielurodzajówwęglowodanówiamino-
kwasów,atakżezglicerolu–produkturozkładu
tłuszczów.Bardziejprawdopodobnymproblemem
jestnatomiastniemożnośćwykorzystaniadostęp-
nejglukozy.Abymóckorzystaćzglukozy,organizm
potrzebujewitaminyB
1,czylitiaminy.Dłuższeokresy
niedoborutiaminy,częsteualkoholików,prowadzą
doobumieranianeuronówidozaburzeniaonazwie
zespółKorsakowa,charakteryzującegosiępoważnym
upośledzeniempamięci.
Podrozdział101|Nazakończenie
Neurony
Coozachowaniuczłowiekamówinamwiedzana
tematpojedynczegoneuronu?Wszystko,corobimózg,
zależyodszczegółowejbudowyneuronówikomórek
glejowych.Wdalszejczęściksiążkizajmiemysięfizjo-
logiąuczeniasię,wktórejjednozhasełbrzmi:UCells
thatfiretogether,wiretogether”(UKomórkirazem
wzbudzone,razempołączone”).Znaczyto,żeneu-
ronyaktywnewtymsamymczasietworząpołączenia
pomiędzysobą.Takjestjednaktylkowtedy,gdyneu-
ronyaktywnewtymsamymczasieznajdująsięteż
mniejwięcejwtymsamymmiejscu(Ascoli,2015).
Mózgniemożepołączyćdendrytówlubaksonów,które
niemogąodnaleźćsiebienawzajem.Krótkomówiąc,
położenie,kształtisposóbdziałanianaszychneuro-
nówstanowiąpodłożewszystkiego,czegodoświad-
czamy,czegosięuczymylubcorobimy.
