Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Byływmieścietylkotrzypomniki„polskie”:KolumnaZygmunta91,So-
bieski92nakoniuwŁazienkach,Kopernik93przeddawnymPałacemStaszi-
ca,wktórymmieściłosiępierwszegimnazjum.Gmachtenprzerobiony
wstylubizantyjskimstanowiłopłakanetłodlautrzymanejwstyluklasycz-
nympięknejpostaciznanegoastronoma.Publicznośćwarszawskazemściła
sięposwojemu,powtarzającdwuwiersznieznanegoautora,którybrzmiał
jaknastępuje(zpoprawką):„SiedziKoperniknażelaznymsłupie,trzyma
Ziemięwręku,agimnazjum...mazaplecami”.
PostawiliMoskalekilkapomnikówwłasnych–Paskiewicza94,zdobywcy
Warszawywr.1831,przedPałacemNamiestnikowskim(zresztąbyłtowca-
leestetycznypomnik)iobelisk(żelaznynaPlacuSaskim),kuupamiętnie-
niugenerałówpolskichzabitychwr.1831przezpowstańców,którzyuwa-
żali,żewysługiwalisięRosji.Wiemydziś,żeniewszyscybyliwinnizdrady
narodowej,żeniektórzypadliofiarąswegoprzekonania,żepowstaniebyło
błędempolitycznym,ainniofiarąpomyłki.MówionootympomnikuwWar-
szawie,żeośmiulwów(leżałyoneupodstawyobelisku)strzeżeośmiukpów.
Dokomunikacjiwmieściesłużyłytramwajekonne–niewielkiewozy,po-
dzielonenadwieklasy.Przejazdwprzedzialezwyściełanymiławkamikosz-
tował7kop.,zławkamidrewnianymi5kop.Tramwajbyłciągnionyprzez
jednegokonia,awoźnicanieustawałwdzwonieniudlaostrzeganiaprze-
chodniów.Dorożkibyłytakiesamejakdoczasudrugiejwojnyświatowej:
jednokonneidwukonne.Tychostatnichbyłowięcejniżpotem,byłyone
zaprzężoneprzeważniewdobrekonie,dobrechomąta,awoźnicamiałzaw-
szeliberię.TedorożkijednokonnestałyprzeważnienaPlacuTeatralnym
ikołoHoteluEuropejskiego.Byłtozresztąjedynywielkihotel,boBristolu
iPoloniiwówczasjeszczeniebyło.Orestauracjachówczesnychniemogę
powiedziećnicinteresującego,boniebywałemwnich.Jeślipodkoniecmo-
ichlatszkolnychmusiałempójśćdojakiejśjadłodajni,todoWróblanaMa-
zowieckiej,gdzieza20kop.możnabyłozjeśćdobrykawałeksztukimięsa
iwypićkufelpiwa.Publicznośćnaulicachmiałateżwyglądinnyniżpóź-
niej.Widziałosięmianowiciepolicjęrosyjskąnarogachulic,dużowojsko-
wychwmundurachrosyjskich(munduryoficerskieułańskieihuzarskie
byływtedyzupełnieładne),dużourzędnikówRosjantakżewmundurach,
wreszcienieumundurowanychstudentówuniwersytetu(politechnikiwWar-
szawieniebyło)iinnychszkółrządowych.Skromnebluzyikepifrancuskie
tegożkoloru,jakienosili„górale”(uczniowieszkołyGórskiego),ginęływśród
tłumu„piękniej”ubranejmłodzieżygimnazjalnej.Publicznośćpolskaza-
możniejszabyłanaogółubranaporządnie,zwłaszczakobietyposiadały
wWarszawiezawszeumiejętnośćdobraniasobieodpowiednichsukni,
płaszczówikapeluszy.Stosowanosiętudopanującejmody,którazmienia-
———
———
——
91ZygmuntIIIWaza(1566-1632),królpolski(od1587);zwolennikkontrreformacji;przeniósłswą
rezydencjęzKrakowadoWarszawy,
92JanIIISobieski(1629-1696),hetmanwielkikoronny,królpolski(od1674);wybitnywódz;roz-
gromiłoblegająceWiedeńwojskatureckie(1683);zawarłzRosjąpokójwieczysty(1686).
93KopernikMikołaj(1473-1543),astronom,matematyk,ekonomista,lekarz;kanonikkapituły
warmińskiej;twórcaheliocentrycznejteoriibudowyświata.
94PaskiewiczIwanF.(1782-1856),feldmarszałekrosyjski.Wczerwcu1831r.objąłdowództwonad
armiąrosyjskądziałającąwPolsce;zastłumieniepowstanialistopadowegootrzymałtytułksięcia
warszawskiego.MianowanynamiestnikiemKrólestwaPolskiego(1832-1856)współpracowałściśle
zcaremMikołajemI.Zajadływrógwszelkichtendencjidemokratycznychiliberalnych,bez-
względnyrusyfikator,wprowadziłterroriucisknarodowy.
61
