Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wakacje,potymnajbliższykarnawał,gdysięwPułtuskiembawionoszcze-
rzeiserdecznie,potymjeszczewakacje,gdyzNiestępowadojeżdżałemczę-
stodoGawłowa.Żyłemuczuciemiwyobraźnią,życiewydawałomisiębajką
śnionąnajawie.RozpamiętywałemmiłośćAdamaiMaryliWereszczakówny.
CzytałemHanięSienkiewicza.WyjechałempotemnadalszestudiadoBerli-
naitamdowiedziałemsię,żemoja„Maryla”wychodzizamąż.Spotkałemją
późniejtylkorazwpoczątkachpierwszejwojnyświatowejjakomatkędoro-
słychcórek.Pozostałybólismuteknadługo.
4.Politykanawsi
Gdyzbierającsiędopisaniatychwspomnieńodświeżałemwswejpamię-
cidziejemegodzieciństwailatmłodzieńczych,postawiłemsobiepytanie–
jakieuczuciadoszływmymsercudonajwyższegonapięcia,cozajmowało
najbardziejmójumysł?Imuszęodpowiedzieć,pogruntownymzagłębieniu
sięwsiebie,żedolailosymegonarodu.Otymmówionowdomukołomnie,
towynikałozzapoznaniasięzprzeszłościąPolski,zwiadomości,jakiedo-
chodziłydomnieożyciuinnychnarodów,wreszciezdoświadczeńżycio-
wych.PierwsząhistoriąPolski,jakączytano,byłPielgrzymzDobromila;nie
możnabyłozniejnabraćporządnejznajomościdziejównaszych,leczmożna
byłosiędowiedzieć,żepaństwonaszebyłokiedyświelkieisilne,żeposiada-
łokrólówmądrych,mężówznakomitych,wojownikówzwycięskich.Dlatego
nieznamtegowszystkiegoobecnie.Gdyniemówionootym,żedziadwal-
czyłpodNapoleonem17,pytałemojca,dlaczegotoczynił,zamiastsłużyć
krajowi?Aojciecodpowiedział–boPolacynieposiadaliwówczas,takjak
iobecnie,własnegopaństwaispodziewalisię,żecesarzFrancuzówwna-
grodęzaichwiernąpostawęprzywróciimtopaństwo.Wreszciewidzędziś,
jakgłębokiewrażeniezrobiłnamniepowrótzSyberiistryjaKazimierza.
Wśródwspomnieńdzieciństwajesttomożenajtrwalsze,wspominanezja-
kąśczciąreligijnąnieomal.
MieszkaliśmywówczaswZalesiu,byłazima,spędzaliśmygodzinywie-
czornewjadalnioświetlonejwiszącąpośrodkulampąnaftową,nakominku
paliłysiędużeszczapysosnowe.Pewnegowieczorudałysię[na]drodzesły-
szećdzwonki,przedganekwjechałysanie,dojadalniwszedłmężczyzna
wysoki,szczupłyiubranywkożuchbarani,ściągniętywbiodrachpasem
rzemiennym,wczapcefutrzanej,zeszpakowatąbrodą.ByłtostryjKazi-
mierz,któregoprzyjazdzapowiedziałmiojciec.Przybywałzdaleka–zSybe-
rii,spędziłwnaszymdomukilkamiesięcy,bysięnacieszyćwsiąpolską
iodpocząćpodwudziestokilkuletnichciężkichprzeżyciachwkrajuinaob-
czyźnie.Zpoczątkubyłjakbyonieśmielonyimilczący,wzbudzałwemnie
zaciekawienie,azarazemobawępewnymicechamiobcości,sposobemmó-
wienia,wplataniemsłówrosyjskich,smutkiem,któryzdradzałyoczyiboles-
nywyraztwarzy.Powolijednak,wciągudługichwieczorówzimowych,przy-
zwyczaiłemsiędosposobubyciastryjaKazimierza,aonrozgrzanyciepłem
rodzinnymioddziaływaniemziemiojczystej,zacząłopowiadaćdziejeswoje-
gożywota.Jakouczeńszkołyśredniejuciekłwr.1863do„partii”.Dostał
———
———
——
17NapoleonI,NapoleonBonaparte(1769-1821),cesarzFrancuzów1804-1814(1815);wybitnywódz
ipolityk;twórcanowoczesnejarmii.
24
