Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nychswoichgranicachzprzyłączonymidoniejówczesnymiNiemcamista-
nowiłyjednopaństwo–jabyłemjegokrólem,doWłochprzyłączyliśmyAu-
strię(powyłączeniuGalicji).KrólemtegonowegotworuzostałStaśTryni-
szewski.Siostrajegobyłakrólowąfrancuskąicarowąrosyjską...Przezdłu-
gielataprzechowywałemmapywyrysowanewówczasizeszyt,wktórym
spisywałemfantastycznąhistorięPolskiodr.1887,licząckażdytydzieńza
rok.Zaginęłotowszystkowr.1944wWarszawie.Każdeznaswydawało
swojepismo,pisaneręcznienapodobieństwopism,którewidywaliśmy
wrękachstarszych.Mojepismonosiłonazwę„Złodziej”–wzorowałemsię
natygodniku„LeVoleur”,któreotrzymywanowGawłowie.Byłytamartyku-
łypolityczne,wiadomościowypadkachpolitycznych,powieśćnawet,ciąg-
nącasięprzezwielenumerów.Odczytywałemtosobienierazwlatachpóź-
niejszychażdodrugiejwojnyświatowejiprzychodziłamiwówczasdogłowy
myśl,żecałeżyciemojebyłojakbydalszymciągiemtejzabawydziecinnej,
boćobracałemsięwtowarzystwieludzi,którzytworzylihistorięioddawa-
łemsiępracypisarskiej.Tak–jakwidaćztego–jużwdzieckusąteposta-
wyidążenia,którepozostająikształtujążyciedojrzałegoczłowieka.
Młodzieżmegopokoleniawidziaławpowstaniustyczniowymprzede
wszystkimjegopierwiastkiromantyczne,którebyłyźródłemuczućpatrio-
tycznychiszkołąofiarnościipoświęcenianarzeczdobrapowszechnego.
Ludziepokoleniapoprzedniego,którzyprzeżylipowstanie,patrzylinanie
inaczej.Uważalijezaczynniewczesny,anastępstwojegozazłowrogie
iszkodliwe.Ubolewalinadzatratątysięcynajzdolniejszejinajdzielniejszej
młodzieży,nadzniszczeniemprzezrządrosyjskiresztekodrębnościKróle-
stwaPolskiego,nadzniszczeniempolskościnaLitwiehistorycznej,wskazy-
walinaprzygnębienie,jakiezkoniecznościzapanowałopoklęsce.Próba
uwolnieniakrajuzbroniąwrękusięniepowiodła;innychsposobówpo-
prawieniapołożenianarodupolskiegowówczasniewidziano,bopaństwa
rozbiorczeprowadziłyzcałąbezwzględnościąpolitykęwynaradawiania
wstosunkudoPolaków.WAustriidopierozaczynałosięprzeobrażanie
tejpolityki;wNiemczechrządziłdor.1890Bismarck20,wRosjitrwał
niezmienniesystemwprowadzonypopowstaniu.Państwatebyływporo-
zumieniuipoklęsceTurcjiwr.1870nicniezapowiadało,bysięzjawiły
wEuropiejakieśsiły,którebymogływpłynąćnazmianępolitykipaństw
rozbiorczych.Wtychwarunkachniktniemyślałojakiejkolwiekdziałalności
politycznej,agdyAleksanderŚwiętochowski21głosiłwswych„Wiadomo-
ściachPolitycznych”poniechaniedziałalnościpolitycznejizwróceniesięku
———
———
——
20BismarckOttovon(1815-1898),premierPrus(od1862),pierwszykanclerzRzeszy(1871-1890);
doprowadziłdozjednoczeniaNiemiecpodhegemoniąPrus;osiągnąłdużyautorytetwpolityce
międzynarodowej;objąłprzewodnictwonakongresieberlińskim(1878);zawarłukładyzAustro-
-Węgrami(1879-1887),WłochamiiRosją;zdobyłpierwszekoloniedlaNiemiec;wpolitycewe-
wnętrznejpodjąłwalkęzkatolickąopozycją(Kulturkampf)orazsocjalistami(ustawyprzeciwko
socjalistom1878-1890);nieprzejednanywrógPolaków.
21ŚwiętochowskiAleksander(1849-1938),publicysta,pisarz,działaczkulturalny,krytykliteracki,
historykifilozof,głównyideologpolskiegopozytywizmu;redaktorm.in.„Prawdy”(1881-1902),
autorwielufelietonów,pracfilozoficznychihistorycznych,nowel,dramatów,powieści.Wokresie
rewolucji1905r.działałjakozałożycieliprzywódcaZwiązkuPostępowo-Demokratycznego,inteli-
genckiejpartiiwysuwającejprogramautonomiiKrólestwaPolskiego.WDrugiejRzeczypospolitej
poświęciłsiępracypisarskiej,główniewdziedziniehistorii.Jakopublicystadook.1930r.zwią-
zanybyłzprasąendecką,anastępniegłówniezprasąantysanacyjnychugrupowańcentrowych,
którew1936r.utworzyłyFrontMorges.
26
