Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
WNiestępowieprzebywałembardzodużozwujemDembińskim,chodzili-
śmyijeździliśmyrazempopolach,gawędziliśmywieczoremnagankulub
chodzącpoogrodzie.Wujmiałdomniestosunekjakbykoleżeński,intere-
sowałsięmoimżyciemwWarszawie,apotemzagranicą,wyjaśniałmiwiele
zagadnień,prostowałmojepoglądy.Byłzawszeuprzejmyipełenżyczliwości
izrozumienia.Niepamiętam,bykiedykolwiekodniósłsiędomniezgnie-
wemlubokazałsurowość.Mimotoliczyłemsiębezwzględniezjegozda-
niem,anajoględniejszanawetuwagaprzejmowałamniegłęboko.Zastąpił
miojca,któregotakwcześnieutraciłem,byłwłaściwymmoimwychowawcą.
PosiadałgruntownewykształceniezdobytewwyższejszkolerolniczejwDu-
blanach.Pozatymczytałdużo,znałporządniehistorię,interesowałygona-
ukiprzyrodnicze,wchłaniałprądy,jakiewówczasprzebiegałyspołeczeństwo
polskie–byłtookrespozytywizmu.
Dawałmiteżradyiwskazówkidotyczącewyboruksiążekimetodyich
czytania.Posiadałdużąbibliotekęodziedziczonąpoojcuikupowałwszyst-
ko,cosięukazałonowegonapółkachksięgarskich.WNiestępowie,jako
uczeń,przeczytałemporazpierwszyPanaTadeuszaiDziadyiodrazuzro-
zumiałem,jakbliskiemibyłyteutwory.Czytałemówczesnychwielkichpi-
sarzy–Dygasińskiego5,Prusa6,Orzeszkową7,Sienkiewicza8imniejznacz-
nych–KlemensaJunoszę9,Rodziewiczównę10,Jordana11iinnych.Zestar-
szychKraszewskiego12,Jeża13,Rzewuskiego14itd.Nabrałemteżzamiłowa-
niadohistorii;znalazłemwbibliotecewujaówczesnepodręczniki–Szuj-
skiego,Morawskiegoiinne,pamiętnikidawniejszeinowsze;silnewrażenie
zrobiłanamnierzeczMochnackiegoopowstaniulistopadowym;rozbudziły
wyobraźnięhistorycznąpowieścihistoryczneKraszewskiego,któreprzeczy-
———
———
——
5DygasińskiAdolf(1839-1902),pisarz,nowelista,pedagog,publicysta;współpracowałz„Przeglą-
demTygodniowym”–organemruchupozytywistycznego;twórczośćjegopozostawałapodwpły-
wemnaturalizmu.
6PrusBolesław,właśc.AleksanderGłowacki(1847-1912),znakomitypisarzipublicysta;współ-
twórcapolskiegorealizmukrytycznego,bliskipozytywizmowiautorpowieścihistoryczno-polity-
cznych.
7OrzeszkowaEliza(1841-1910),pisarkaipublicystka,autorkapowieściinoweloaktualnejpro-
blematycespołecznej,bliskiejpozytywizmowi.
8SienkiewiczHenryk(1846-1916),pisarzipublicysta,jedenznajwiększychtwórcówprozypolskiej
iświatowejjakoautorpowieścihistorycznych;stworzyłm.in.barwny,choćwyidealizowanyobraz
życiawPolsceXVIIw.
9SzaniawskiKlemens,pseud.KlemensJunosza(1849-1898),pisarz,nowelista;sławęzyskał
jakomalarzświetnychtypówzprzedmieśćwarszawskich,wsiimiasteczek,aprzedewszystkim
jakoportrecistaśrodowiskżydowskich.
10RodziewiczównaMaria(1863-1944),pisarka,autorkanowelipowieścigłówniezżyciaziemiań-
stwailudupolskiegozkresówbiałorusko-litewskich.
11Jordan,właśc.JulianWieniawski(1834-1912),prozaik,komediopisarz,bratskrzypkaikompozy-
toraHenrykaorazpianistyJózefa.
12KraszewskiJózefIgnacy(1812-1887),pisarzipublicysta;członekAU,inicjatorMacierzyPolskiej;
autorlicznychrealistycznychpowieścizdziejówPolski,utworówdramatycznych,wierszy,prac
historycznychistudiówliterackich.
13JeżTeodorTomasz,właśc.ZygmuntMiłkowski(1824-1915),emisariuszTowarzystwaDemokra-
tycznegoPolskiegonaBałkanach,współzałożycieliprezesLigiPolskiej(1887);autorpowieścihi-
storycznychzdziejówPolskiiutworówwspółczesnych.
14RzewuskiHenryk,pseud.JaroszBejła(1791-1866),pisarzipublicysta;jedenzprzywódcówtzw.
koteriipetersburskiej,grupypisarzyskupionychwokół„TygodnikaPetersburskiego”(1845-1850);
wydawcaugodowegopismapolityczno-literackiego„DziennikWarszawski(1851-1852);wupra-
wianejpublicystycegłosiłideekonserwatyzmuspołecznego,ortodoksyjnegokatolicyzmu;zapo-
czątkowałteżspecyficzniepolskigatunekliteracki–gawędęszlachecką,kontynuowanyinaśla-
dowanyprzezwielupisarzy;autorpowieścihistorycznych.
22
