Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
skończyłosię,gdytrzebabyłosprzedaćCiepielewo.WZalesiu,któreojciec
dzierżawił,byłjużtylkomałydworekztrzemapokojami,sadświeżozasa-
dzonyprzezojca,jeździliśmykońmifornalskimi.Pośmierciojcapieniądze
zesprzedażyinwentarza,narzędzirolniczychisprzętówdomowychposzły
napokryciedługów–wyszliśmyzMatkązniczym.
PodobnebyłydziejewujostwaWoźnickich.Unichbyłożyciebardziej
„pańskie”niżunas,musielijednakmiećwiększezasoby,bozlikwidowali
gospodarstwodopierowostatnimdziesięcioleciuXIXwieku.Łępicezostały
sprzedane,wujprzeniósłsiędoWarszawy,asynamizaopiekowałsięwuj
ich,bardzozamożnyziemianinzUkrainy–Marczyński.Starszy,Stanisław
dostałsięnajednązpolitechnikniemieckich,apotemzostałnajpierwche-
mikiemwjednejzcukrowniMarczyńskiegowdobrachTetyjowskich,apóź-
niejjejdyrektorem.Młodszego,KazimierzazamierzałwyrobićMarczyński
narolnika;uznałjednak,żewystarczymupraktykapodkierunkiemjego
rządów.Kaziosięzbuntował,oświadczył,żezostanierolnikiem,leczmusi
wpierwukończyćstudiarolniczenauniwersytecie.Pojechałnajprzóddo
Krakowa,aporocznympobycienawydzialerolniczymprzeniósłsiędoHal-
le,gdzieśmysięspotkali.Wroku1900(otympóźniej)wyjechałzNiemiecdo
Paryżaitampozostałdokońcaswegożycia;zmarłwroku1949.
WujDembińskigospodarowałwNiestępowiedoroku1903.Gdyzmarł,
Niestępowosprzedano,awdowaponim,BronisławazeSławińskichzPę-
kowaprzeniosłasięztrojgiemdziecinajpierwdoPękowa,apotemdoWar-
szawy.
UtrzymałsięprzymajątkutylkowujTryniszewski.Stałosiętojednak,
jaksięzdaje,tylkodlatego,żemiałzapasgotówkiibyłbardzooszczędny,
jakoprawniknarolnictwiesięnieznał,aGawłowobyłozagospodarowane
bardzoprymitywnie.StaśTryniszewskiukończyłstudiawHalle,zrobiłdok-
toratiosiadłwGawłowie.Wkrótcesięożeniłzp.DębskązPieścideł,sprze-
dałGawłowoizamieszkałwmajątkużony.Zmarłwczasiepierwszejwojny
światowej.
Jakwidaćzpowyższego,całarodzinanaszaopuściłapow.pułtuski.Po-
dobniedziałosięzwielomainnymirodzinami.NiewidziałosięwPułtuskiem
majątkówrozparcelowanych,lecztylkodlatego,żebyłytoprzeważniefol-
warkiśredniejwielkości,któreznajdowałynowychnabywców.Gdypóźniej,
jużwwiekuXXpodróżowałempokraju,spotykałemcorazwięcejnowych
wsizbudowanychnaziemiachdawnejwiększejwłasności.
Cobyłotegoprzyczyną?Wowychczasachsłyszałemwielenarzekańna
stosunkirolnicze,najczęściejprzypisywanotrudności,zjakimirolnicymu-
sieliwalczyć,zbytniskimcenomnazboże.Byłotojednaktylkojedną
zprzyczyn.CenywKrólestwiebyłyzależneodrynku,anawzorowozago-
spodarowanychkontynentachkosztyprodukcjibyłyniższe,uzależnioneteż
byłoKrólestwogospodarczo,pozniesieniugranicycelnej,odCesarstwa.
Nastąpiłwówczasrozwójprzemysłuwnaszymkraju,opartegonarynkach
wschodnich,rolnictwonatomiastznalazłosięwciężkimpołożeniu.Trzeba
przytympamiętaćotym,żewstosunkachgospodarczychwsipolskiejna-
stąpiłanaskutekprzeprowadzonegow1864rokuuwłaszczeniawłościan
prawdziwaigłębokosięgającarewolucja.Folwarkisięskurczyły,boczęść
ziemizabraliwłościanie,azamienieniepańszczyznywymagałozupełnej
zmianywsystemiegospodarowania.Dotegoszlachtaniebyłaprzygotowa-
30
