Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naprzykładmelancholia,poruszanokwestiewolnościowe,wyzwoleńcze,
nostalgiczne,związanezupadkiempaństwaitympodobne.Najwięcejartykułów
zdziedzinypsychopatologiiukazywałosięwwydawanymod1828roku
„PamiętnikuTowarzystwaLekarskiegoWarszawskiego”.Tamteżpublikowaliswoje
pracewspomnianiautorzypodręcznikówpsychiatrii.Najwięcejspecjalistycznych
czasopismpolskichporuszającychzagadnieniamedycznewXIXwiekuukazywało
sięwWarszawie(Fleming,2008).Ważnedlatematykipsychopatologicznej
czasopismastamtądpochodząceto„TygodnikLekarski”podredakcjąLudwika
Natansona(wydawanywlatach1864–1868),„PrzyjacielZdrowia”(1861–1863),
„GazetaZdrowia”(1866–1921),„Klinika”(1866–1871),„Medycyna.Czasopismo
TygodniowedlaLekarzyPraktycznych”(1873–1918),„KronikaLekarska”(1879–
1907),„Zdrowie”(1885–1933)czywreszcie„KrytykaLekarska”(1897–1907)pod
redakcjąZygmuntaKramsztyka.Trzebajeszczewspomniećokrakowskim
„PrzeglądzieLekarskim”,działającymodroku1862naziemiachpolskich,który
przyniósłnieocenionebogactwoartykułówzzakresupsychopatologii.
PolskaXIXwieku,pozatrudnympołożeniempolitycznym,znajdowałasięrównież
wniekorzystnychwarunkachspołeczno-ekonomicznych.Miałotowpływnastan
zdrowiaPolakóworazichprzeciętnywiekżycia,którybyłjednymznajniższych
wEuropieinaprzykładwlatachsiedemdziesiątychXIXwiekuwKrólestwiePolskim
wynosiłzaledwie32lata(Fleming,2008).Trzebaprzytympamiętać,żeomawiane
stulecietookres,wktórymgwałtowniewzrosłaliczbaludności,ziemiepolskiezaś
należały,cociekawe,doobszarówonajwyższejdynamiceprzyrostunaturalnego
wEuropie(Fleming,2008).Wtychokolicznościachpowstałapotrzebazapewnienia
dostatecznejopiekiszpitalnejrosnącejliczbiechorychumysłowo.Jakkolwiekrzadko
sporządzanostatystykichorychpsychicznie,adaneznichpochodząceniewydają
sięodzwierciedlaćsytuacjipolskichobłąkanychwróżnychzaborach,
tozpewnościąłóżekszpitalnychbyłozbytmało,bypomieścićwszystkich
pacjentówpsychiatrycznych.Takpowstałypierwszepolskieszpitalewcałości
przeznaczonedlachorującychumysłowo.Wartotuwspomniećchociażbyoszpitalu
św.JanaBożegowWarszawie,któryjużod1796rokubyłprzeznaczonywyłącznie
dlachorychpsychicznie(Łobozek,2003),wroku1855zaśpowstałwnimoddział
choróbumysłowych,nerwowychipsychiatriisądowej.Miałatampanowaćbardzo
humanitarnaatmosfera,jedynietakzwanigwałtownimielisięznajdowaćwnieco
gorszychwarunkach(Łobozek,2003).Potrzebęstworzeniawiększegoszpitala
psychiatrycznegowWarszawiedostrzeżonojużw1836roku,kiedytozinicjatywy
RothegozrodziłsiępomysłzbudowaniasłynnegoośrodkawTworkach(Adamska
iŚliwicka,1989).Oficjalnieotworzonogowprawdziedopierow1891roku,alejuż
wfazieprojektuinstytucjatabudziławielesensacji.Miałtobyćbowiempierwszy
naziemiachpolskichszpitaloświetlonyelektrycznością,atakżepierwszyoukładzie
pawilonowym5.NapoczątkuswegofunkcjonowanianosiłnazwęWarszawska
LecznicadlaObłąkanychimieściłczterystadwadzieściałóżekszpitalnych.
PodobnychrozmiarówmiałbyćszpitaldlaumysłowochorychwKrakowie.
Rozwójszpitalnictwapsychiatrycznegowtymmieściewydajesięowielebardziej
skomplikowany.Wystarczywspomnieć,żewczasie,gdyzamkniętowspomnianą
jużSzalonąKamienicę,tojestwroku1821,upadłrównieższpitalnałąkachśw.
Sebastianadlachorychwenerycznie.Pacjentówzobutychinstytucjiprzeniesiono
wówczasdoszpitalaŚwiętegoDucha6,„którylud«aresztemdlawariatów»
nazywa”(Neusser,1870,s.341).Ponoćsłusznie,skoropomieszczenie
toprezentowałosięnastępująco:„[k]orytarzjestsklepiony,długi,ciemny,wilgotny
(wzimieścianysąśniegiemokryte)zapowietrzonywyziewamiźleurządzonych
wychodkówwnimznajdującychsię.Zkorytarza7drzwido9ciasnych,wilgotnych,
ciemnych,niskichsklepionychcelek,wkażdejcelcejednookno”(Neusser,1870,
s.341).Ważnemiejscenamapie„szalonegoKrakowa”odgrywałtakżeszpital
św.Łazarzadlachorychumysłowo,oficjalniepowołanyjużw1788roku.Jego
lokalizacja,toznaczysąsiedztwoOgroduBotanicznego,będącegomiejscem
