Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
3.Historiapsychopatologiiipomijanekonteksty
Możekiedyśjakiuczonymążnapiszestudium,
wychodzączmitologii,brnącprzezbórklechd
ipodań,wzwiązkuzliteraturąludową,dziejami
Kościoła,prawa,medycyny,naukprzyrodniczych,
rozporządzająccałymmateriałem,ukrytymwaktach
sądowych,kronikach,rękopisachiksięgachpolskich,
rozproszonychpowszystkichbibliotekach,
aopierającsięnapsychologiiifilozofiizjawisk
okultystycznych:będzietodzieło,októrymmarzył
wydawca
Czarówiczartówpolskich
,któregojednak
dokonaćniepotrafił,jakoże
nesutorultra
crepidam
1.
JulianTuwim
Czaryiczartypolskie
Problemybędącetematemniniejszejrefleksjimożliwebyłozidentyfikowaćdzięki
zastosowaniumetodologiiArthuraO.Lovejoya(1936/1999).Autorten,prezentując
założeniametodyhistoriiidei,kładzienacisknato,byrejestrowaćruchtychidei,
któreoddziaływałyszerokonadanąkulturę,iabyanalizować,jakiekonsekwencje
pociągnęłozasobąprzyjęciedanejprekoncepcji(tu:psychologicznie
scharakteryzowanejchorobyumysłowej)nakształtowanyprzezmyśleuropejską
obrazświataiczłowieka.Wobectegoniniejszaksiążkastanowipróbęprześledzenia
tego,jakieograniczenianarzuciładanaideamyśleniuorazwjakisposóbpomogła
usystematyzowaćwielośćzjawisk,wtymwypadkuobejmującychanormalne
funkcjonowaniepsychiczneczłowieka.ZaLovejoyempoddanezostanąwięc
badaniupewnewspólnedlarodzimejpsychopatologiiendemicznezałożenia,
nieuświadomionenawykimentalne,któreukształtowałymyśleniepierwszego
pokoleniapolskichalienistów.Takiepodejściedodziejówideipsychiatrycznych
zostanietuzastosowanewrazzzastrzeżeniami,którewprowadziłMichelFoucault
(1977),wskazującnatendencyjnośćwykazywaniateleologicznegocharakteru
historiipewnychidei.Spróbujęwięczarysowaćpodstawyrodzimejpsychopatologii,
rezygnujączujęciadiachronicznego(
Grundlagenforschung
wedługPongratza,
1967).Ponadtowksiążcetejprzyjętazostałametodapolegającanaobszernym
cytowaniukluczowychfragmentówtekstóworyginalnych,cowpisujesięwdobrze
ukształtowanątradycjębadańnadhistoriąideipsychologicznych.
Istotną,adotychczasniewyjaśnionąkwestiąjestdobórtekstówźródłowych,czy–
innymisłowy–wytworówkultury,którepoddanezostanąanalizieiinterpretacji.
Sątorozmaiteźródłanarracyjne,spisaneprzedewszystkimwjęzyku
polskim2,wwiększościogłoszonedrukiem–pracenaukowe,popularnonaukowe
ipublicystykaprasowa,jakrównież(wznaczniemniejszejmierze)dzieła
rękopiśmiennie,doktórychudałomisiędotrzeć.Zewzględunaobszar
tematyczny,poktórymbędęsięporuszać,musiałamwziąćpoduwagęprzede
wszystkimtekstymedycznewszerokimrozumieniu,poczynającodpracwydanych
połacinie(międzyinnymitrzynastowiecznedziełaWitelona,praceMacieja
zMiechowa,SzymonazŁowiczaczyJanaBenedyktaSolfyzXVIwieku),poprzez
poradnikimedyczne(Ryszkowski,1786;Perzyna,1793),quasi-monografie(Wolff,
1816;Szymkiewicz,1818;Frank,1822a;Jakubowski,1831;itd.),ażpopodręczniki
psychiatrii(m.in.Frydrych,1845;Janikowski,1864;Rothe,1885).Uwzględniłamteż
rozproszonepismatychlekarzy,którychdziełatworząspójnącałośćteoretyczną
(jakchoćbywwypadkuKlemensaMaleszewskiegoczyStanisława
Chomętowskiego).Najistotniejszączęść„roboty”stanowijednaksystematyczny
przeglądwiększościczasopismmedycznych(pochodzącychzasadniczozXIX
stulecia),zeszczególnymuwzględnieniemperiodykówimagazynówstosunkowo
dużomiejscapoświęcającychzagadnieniompsychopatologicznym,jaknaprzykład
„PamiętnikTowarzystwaLekarskiegoWarszawskiego”,„Medycyna”,„Przegląd
Lekarski”,„KrytykaLekarska”czydwumiesięcznik„NeurologiaPolska”.Wreszcie–
