Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
osobnymiważnymźródłemwiedzynatematpostępówpolskiejpsychopatologii
sądziełatraktująceozaburzeniachpsychicznychpisaneprzezrodzimychfilozofów
(Petrycy,1618;Kremer,1852;Struve,1867b).
Wksiążcezostałyuwzględnioneorazpoddaneanalizietekstypochodzące
zewszystkichobszarówziempolskichwramachzmieniającychsięwokresie
zaborówgranicadministracyjnych.Podwzględemchronologicznymomawiana
będzierodzimaliteraturapsychopatologicznawczasachprzekształceńkoncepcji
psychopatologicznychodroku1268(pismaWitelona)do1900,będącegonaturalną
cezurądlapsychopatologii,costajesięwidocznepolekturzetekstów
pochodzącychzpoczątkuXXwieku,czyliokresuniezwyklebogategowpolską
literaturępsychopatologiczną,którypowinienbyćprzedmiotemosobnego,
obszernegoopracowania,cojużwpewnymsensiezostałodokonanezperspektywy
psychoanalizy(Dybel,2000;PawlakiSokolik,1992).Wścisłymsensiecezurę
początkowąmoichrozważaństanowiąlataosiemdziesiąteXVIIIwieku,czas
nasileniaodkryćnaukowychzwiązanychzpoczątkamipsychiatriiświatowej.
Rozważaniakończyrok1900,zapoczątkowującyokreswzmożonych,lepiejznanych
współczesnemuczytelnikowibadańzzakresupsychopatologii(Marcinów
iDobroczyński,2011;Nasierowski,1987;1991;1992;1998;2002;Rzepa
iDobroczyński,2009).ChociażniniejszytekstdotyczyXIXwieku,odrazuwarto
zaznaczyć,że„dziewiętnastowieczność”(Muray,1999)wodniesieniudopsychiatrii
polskiejjestturozumianaszerzej,jakopewnakondycjaintelektualnapolskich
twórcówdziełpoświęconychchorobomumysłowym,którzyjużodkońcaXVIII
wiekupisaliwduchumedycynykolejnegostulecia.Innymisłowy,chcącuchwycić
początkimyślenianatematchoróbumysłowychnaziemiachpolskich,trzebabyło
sięgnąćpotekstystarsze,niżtegowymagałprecyzyjniezakreślonywiekXIX.
Obszernymateriał,któryzostałtupoddanyanalizie,mógłbyprzytłaczać,gdyby
nieskupienierozważańnatym,conazwaćbymożnapsychologiczną
charakterystykąchoróbumysłowych.Odrazujednaknależyzaznaczyć,żenawet
takiezawężeniezagadnieniaszaleństwadoujęćpsychologicznychniepozwoli
nawykonaniewtymobszarzepracy,októrejpisałJulianTuwimwefragmencie
stanowiącymmottoniniejszegorozdziału.Podjętezostanąoczywiściestarania,
bytaksformułowanyproblemuchwycićzperspektywyjaknajszerszegomateriału,
wciążjednakmusimypamiętać,że
nesutorultracrepidam.
Zmaganiazformąpsychologiczną
Pomimoiżmałoobiecującewydajesięprojektowanieuniwersalnejdefinicji
„psychologiczności”,któramogłabyregulowaćużywanietejkłopotliwejkategorii
wprzyszłości,koniecznejestchoćbyskrótowewyjaśnienie,jakrozumiem
„psychologicznącharakterystykęchoróbumysłowych”.Skorobowiem
wniniejszychbadaniachgłównynaciskpołożonyzostanienateaspektydyskursu
poświęconegozaburzeniompsychicznym,którewykraczająpozawiedzę
medyczną,aodnosząsięprzedewszystkimdoichaspektówpsychologicznych,
todookreślenietegopojęciawydajesięniezbędne.Wświetlezebranegomateriału
istniejezatempotrzebaidentyfikacjioraz–gdyokażesiętokonieczne–
rekonstrukcjitego,copsychologicznewinterdyscyplinarnejnauceozaburzeniach
psychicznych,którawswychpoczątkachbyładomenądwóchspecjalności
medycznych:psychiatriiineurologii(Benjamin,2008).Jesttokwestiatymbardziej
wymagającawyjaśnienia,żewczasach,zktórychpochodząanalizowaneteksty,
psychologiijakonaukialbojeszczeniebyło,alboteżwmomenciejejtworzenia
psychologowiewprzeważającejmierzenieinteresowalisięchorobamiumysłowymi
(Benjamin,2008).Wtymsensieużyciekategorii„psychologicznacharakterystyka
choróbumysłowych”wodniesieniudokoncepcjipochodzącychzczasów,zanim
powstałapsychologianaukowa,bądźteżwkontekściebrakuzainteresowania
psychologówzaburzeniamipsychicznymi,nastręczawielukłopotów.Przede
