Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wszystkimjednakwymagaustalenianowegozakresupojęcia–fundamentalnego
dladalszychrozważań,aprzytymodmiennegooddefinicjimówiącej,
że„«[p]sychologiczna»toprzedewszystkim[…]taka,jakamożezostaćujęta
nagrunciepsychologiijakonauki”(Krzyżewski,1991,s.67).
Naużytektejksiążkiprzydatnadoopisuinteresującychzagadnieńwpoczątkach
polskiejpsychopatologiiwydajesięporównawczaanalizapsychologicznego
ujmowaniachoróbumysłowychzpodejściamiinnychnauk,akonkretnie:
medycyny–takbowiemprzedewszystkimcharakteryzowanoobłęd
psychologicznie:wopozycjidotego,cosomatyczne(MicaleiPorter,1994).
Zaprzyjęciemtakrozumianegoujęciapsychologicznejspecyfikiprzemawia
założenie,„żetakiezestawienieidokonananajegopodstawieporównawcza
analizapozwolitęspecyfikęnajpierwuchwycić,apotemukazaćwsposób
szczególniewyraźny”(KrzyżewskiiKazberuk,2000,s.17).Niesposóbtudokonać
porównania,traktujączestawianeujęciajakopodejściadwóchróżnychnauk,
naprzykładpsychiatriiipsychologii,ponieważniemamyjeszczedoczynienia
zodrębnościąpsychologii.Takiewyjaśnianietego,copsychologiczne
wpsychopatologii,zakłada,żejakotakietraktujemyzjawiska,któreweszły
wzakrespsychologiijakodyscyplinynaukowej,gdyzajęłasięonasystematycznym
badaniemzaburzeńpsychicznych.Zwrócenieuwagiwniniejszejksiążceprzede
wszystkimnatewątkiwopisachchoróbumysłowych,którestojąwopozycji
doobrazuściślebiologicznego,dobrzeoddajeostatecznąniedookreśloność
psychologiiwzakresiezaburzeńpsychicznych.Nieoznaczato,żezostaną
pominiętetuinteresującesomatycznewyjaśnieniachoróbumysłowych,chodzi
jedynieoto,byjaknajdokładniejukazaćinterpretacjepsychologiczne,całyczas
pamiętającowielośćopisówbiologizującychwstosunkudopsychologizujących.
Celemtegozestawieniabędzieteżweryfikacjahipotezyospecyficznymnatle
światowym,większymniżwinnychkrajacheuropejskich,zainteresowaniu
psychiatrówpolskichpsychologicznymiwyznacznikamizdrowiapsychicznego
(wodróżnieniuodkryteriówbiologicznych).Postaramsięzbadaćtoprzypuszczenie
poprzezsystematycznąanalizędanychnatematsymptomatologii,etiologiiiterapii
melancholii.
Ustaleniezakresupojęcia„psychologiczna”,centralnegodladalszychrozważań,
wymagakolejnychwykluczeńsemantycznych.Trzebatubowiemzrezygnować
zrozumieniapsychologicznościwścisłympowiązaniuzteoriąipraktyką
psychologiijakonauki.Niejesttotakżerozprawazzakresupsychologiiklinicznej,
którejpoczątkinaświeciedatujemydopieronaprzełomXIXiXXwieku(Walker,
1991;Smith,2011).Niejesttoteżopowieśćopionierachaplikowaniapsychologii
doproblematykichoróbumysłowych,corównieżobejmowałobyokrespóźniejszy
(PickreniRutherford,2010).Nieoznaczatowcale,żewokresiebędącym
przedmiotemniniejszychanalizmedycynaniekorzystałazosiągnięćrodzącejsię
psychologii.WiekXIXwpsychiatriibywanazywanyerąnihilizmuterapeutycznego,
comiędzyinnymiodnosisiędofaktu,żelekarzeposzukiwaliwyjaśnieńróżnych
aspektówchoróbumysłowychpozaswojązawodowądomeną,wtymprzede
wszystkimwobrębiepsychologii(PickreniRutherford,2010).Trzebajednak
pamiętać,żesztywnegranicepomiędzypsychologiąamedycynąustalonezostały
dopieronapoczątkuXXwieku,niesposóbwięckoncentrowaćsięjedynienatych
wątkach,gdziemedycyjasnodeklarowaliinspiracjepsychologiczneswoichteorii,
wzwiązkuzczymmoglibyśmymówićnaprzykładowtórnościujęcia
psychiatrycznegowobecpsychologicznego.Pozostajenamtylkoprześledzenie
tego,coniewprostpojawiasięwtekstachjakoto,copsychologiczne.Przyczym
trzebaodrazuzaznaczyć,żebardziejuzasadnionewramachpsychologiiujęcie
„psychologicznejcharakterystykichoregoumysłowo”zostałotuzastąpioneujęciem
przedmiotowym„chorobyumysłowej”,ponieważwpoczątkachrodzimejpsychiatrii
koncentrowanosięwłaśnienarzeczywistościbiologicznej–nachorobiejako
esencji,anienacierpiącejnaniąosobie.Postawatakamiałabyćprzejawem
