Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
bardziejnaturalistycznego,czyteżscjentystycznegopodejścia.
Przycałejnieokreślonościtego,copsychologicznewdyskursienatematchorób
umysłowych,bardzoprzydatnywydajesiękonstruktzwanypsychologizacjąobłędu,
nawiązującydotakichsformułowań,jakromantyzacjaczymedykalizacja
szaleństwa,zaczerpniętyzdziełaMichelaFoucaulta(2000)
Chorobaumysłowa
apsychologia
.Kreślionwnim(krytyczny)obrazkonstytuowaniasiępsychologii
opartejnaideichorobyumysłowej.Innymisłowy,psychologizacjajestpróbą
odnalezieniakonkretnychformnadawanychchorobieumysłowejprzezpsychologię,
jakrównieżsposobemnaprześledzenietransformacjidyskursumedycznego
oobłędziewdyskurspsychologiczny.Okazujesię,żehistorianadawania
specyficznegopsychologicznegostatususzaleństwujest–pozawspomnianąpracą
Foucaulta–naderrzadkopoddawanaanalizie.Tymbardziejnaglącawydajesię
kwestiazbadaniahistoriimyślipsychopatologicznejprzezpryzmatdziełautorów
należącychdoróżnychgrupzawodowych,którzypodejmowaliproblematykę
psychologicznychaspektówchoróbumysłowych–chodzitymsamymozastąpienie
kryteriówformalnych(przynależnościdopsychologiijakonauki)merytorycznymi
(autorstwodziełochorobieumysłowej,należącychdorzeczywistości
homo
psychologicus
).Foucault(2000)pisze,żecałyokresobejmującykoniecXVIIIwieku
iXIXstuleciejestczasemzepchnięciaszaleństwadotego,copsychologiczne,
anawetżesamojciecpsychiatriiPhilippePinelnietylerozpocząłproces
medykalizacji(obejmującejzarównociało,jakiduszę)szaleństwa,ile„przyznane
muzostałystatus,strukturaiznaczeniepsychologiczne”(Foucault,2000,s.111).
Wceluchoćbyminimalnegorozjaśnieniatego,copsychologicznewpsychiatrii,
wartoterazwwielkimskrócieprzyjrzećsiędziejomświatowejmyśli
psychopatologicznej,obejmującymPinelowską„rewolucjępsychiatryczną”,główne
prądyiprowadzonenatentematdebaty,bynatletychwydarzeńumieścićpolskie
ideeopsychologicznymcharakterze,odgrywającekluczowąrolę
wrozpowszechnionychcharakterystykachchoróbumysłowych.
Zdziejówpsychiatriieuropejskiej
Wydajesięwręczniemożliwezrozumieniedanejmyślizdziejówideichoroby
umysłowejwPolsce,bezchoćbyskrótowegozarysowaniakonteksturozwoju
psychiatriiświatowej,wjakimdanypoglądpowstawał.Coprawdadysponujemy
zapoczątkowanąprzezRyszardaStachowskiego,rozwiniętątradycjąbadań
wkontekstualistycznymujęciuhistoriimyślipsychologicznej,alepolska
historiografiapsychiatriimajeszczesporodonadrobienia.Jeśliprzypomniećjedyne
opracowanie,którehistorięrodzimejpsychiatriichciałouczynićprzedmiotem
kompleksowychbadań–
Psychiatriępolskąnatledziejowym
(BilikiewicziGallus,
1962),tookazujesię,żeznajdziemytamjedyniewątłyzaryshistoriipolskiej
psychiatrii,aznacznaczęśćksiążkidotyczydobrzejużznanejpsychiatriiświatowej.
Chcącuniknąćtegobłędu,postanowiłaminaczejrozłożyćakcenty.Bardzoniewiele
zostanietupowiedzianeozagranicznychdziejachpsychopatologii,naktórych
tematmamybogatąliteraturę.Głównynaciskpołożonyzaśzostanienarodzime
koncepcjepsychopatologiczne.Przytakimzastrzeżeniuwartopokrótceprzyjrzeć
sięgłównymwydarzeniomzhistoriiświatowejpsychiatrii.Mającnawzględzie,
że„[p]ierwotniepsychiatriapolskaulegaławpływomfrancuskim,którenastępnie
ustąpiłymiejscawpływomniemieckim”(Artwiński,1938,s.10)–zczymzgadzasię
wyjątkowowielubadaczydziejówpolskiejmedycyny(m.in.Łyskanowski,2000;
Płonka-Syroka,1999)–skoncentrujemysięnakrótkimprzeglądzienajważniejszych
wydarzeńzhistoriipsychiatriiówczesnejFrancjiiNiemiec.
Przeszłośćpsychiatriiświatowejjestwogólnychzarysachpowszechnieznana
(por.np.Jaccard,1993;Shorter,2005).Trzebaprzytympamiętaćolicznych
iburzliwychpolemikachdotyczącychinterpretacjinajbardziejspektakularnych
wydarzeńwdziejachpsychiatrii,jakpowstanieiupadekzakładówpsychiatrycznych
