Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
(Porter,2003).Datęprzełomowąstanowiturok1793,kiedytoPhilippePinelrozkuł
zkajdanchorychumysłowo.Twierdzisięnieraz,żejesttodatanarodzinpsychiatrii,
gdyżwtedydopierodostrzeżonowszaleńcujużniezbrodniarza,aleczłowieka
chorego(Jaccard,1993;Porter,2003),choćniektórzyprzedstawiciele
nieklasycznychhistoriipsychiatriiinterpretujątenfaktjakomającyraczej
negatywnywydźwiękdlasamychobłąkanych(Foucault,1961/1987;2000;Laing,
1995;Szasz,1993).Innymisłowy,wydarzenietodoczekałosięzgołaróżnych
komentarzy.Zjednejstronyprogresywnahistoriapsychiatriiwskazujenaten
momentjakonapoczątkipsychiatrii,uważanejodtejporyzasamodzielną
dyscyplinęwiedzyihumanitarnądziedzinępraktykterapeutycznych(Shorter,
2005b).Zdrugiejstronymamyhipotezę„wielkiegozamknięcia”,autorstwaMichela
Foucaulta(1961/1987),mówiącąotym,żewdobieklasycyzmudokonano
masowegointernowaniawykluczonych,doktórychzaliczanoszaleńców,aich
domniemanyaktuwolnieniamającynastąpićwszpitalachSâlpetrièreiBic˜tre
wParyżupodkoniecXVIIIwieku,miałwistocieutrwalićizolacjęobłąkanych
poprzezwykluczenieichzesferyrozumu(Foucault,1961/1987).PolatachFoucault
(2006)podczaswykładówzatytułowanych„Władzapsychiatryczna”(
Lepouvoir
psychiatrique
)wCollègedeFrance(1973–1974)niecozmodyfikujeswoją
interpretacjęrewolucjipsychiatrycznej,kładącnacisknakluczowydlazrozumienia,
czymjestpsychiatria,problemwładzy.Pinel,jakoojciecpsychiatrii,jest
tutraktowanyjakoosoba,któradysponujewiedzą,atymsamymwładząnad
obłąkanymi.Sztandarowapostaćnowożytnejpsychiatriijesttunietylebohaterem,
coprzedstawicielemwładzydyscyplinarnej,będącejwarunkiemukonstytuowania
siędyskursupsychiatrycznego(Foucault,2006).
Jużwsamkontekstnarodzinnowoczesnegoszpitalapsychiatrycznegowpisana
jestzatempewnaniejednoznaczność,widocznanaprzykładziehistoriiPinela.
Podobniemasięsprawazinnymipionieramipsychiatrii,takimijakzałożyciel
nowoczesnejinstytucjidlachorychumysłowo–RetreatwAnglii–WilliamTukeczy
działającyweFlorencjiVincenzoChiarugi.ObydwajpostrzeganibyliobokPinela
(Grange,1962)jakotwórcytakzwanejterapiimoralnejchorychumysłowo,
zastosowanejporazpierwszypodkoniecXVIIIwieku.Wpodejściutym,
polegającymnastosowaniuśrodkówleczniczychdziałającychwprostnaduszę,nie
zaśnaciało,klasycznihistorycypsychiatriidopatrywalisiękrokunaprzód
wstosunkudowcześniejszychmetodleczeniaobłąkanych.Przeciwnainterpretacja
wskazywałajednak,żebyłtowistociekrokwtył,któryutorowałdrogę
„moralnemuzarządzaniu”(Porter,2003,s.120)chorymiumysłowo.Pozatym,
towłaśniePinelowiprzypisujesięużycieporazpierwszyw1801rokuokreślenia
letraitmentmoral
,coprzetłumaczonounasjako„terapięmoralną”.Znaczenie
tegowyrażeniaodnosisięraczejdoleczeniaumysłowego(Shorter,2005a),czyteż
psychologicznego,polegającegonacelowymwykorzystywaniurelacjilekarz–
pacjentibezpośrednimwpływaniunapsychikępacjenta,comożebyćuważane
zaprototyppsychoterapii(Shorter,2005b).Innymisłowy,„[r]eformatorzymoralni,
jakTukeiPinel,widzieliwszaleństwiezałamaniewewnętrznej,racjonalnej
dyscyplinychorego”(Porter,2003,s.124).Zaprzeciwieństwotegostanowiska
uchodzitakzwanaterapiasomatyczna,inaczejnazywanafizycznąlubcielesną,
gdziepoprzezzmianęorganicznądochodzisiędoprzywróceniazdrowia
psychicznegopacjenta.
Whistoriiideileczeniachorychumysłowo,szczególnienaterenieFrancji,doszło
więcdopodziałumetodterapeutycznychnaleczeniemoralneifizyczne.Podobny
dualizmzapanowałwsferzeetiologiichoróbumysłowych,którytoproblembył
przedmiotemdebatyprzedewszystkimnaterenachówczesnychNiemiec.
NaprzełomieXVIIIiXIXtoczyłasiętampolemikadotyczącastatusumedycyny,
azwłaszczarodzącejsięwówczaspsychiatrii,pomiędzyprzedstawicielami
stanowiska,żewłaściwymdlamedycynymodelemchorobypsychicznejpowinno
byćujmowaniejejzperspektywysomatycznej,toznaczyjakozaburzenia
