Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
naukowegoogłoszonegodrukiem(Nasierowski,2005).Donajwiększychzasługtego
polskiegoojcapsychiatriirosyjskiejnależałoto,że„osobychoretraktowaćzaczął
taksamo,jakchorychsomatycznie,środkiprzymusuiizolacjęograniczył
dominimum”(Nasierowski,2005,s.368).Trudnojednakmówićowkładzie
Balińskiegowpolskąmyślpsychopatologiczną–byćmożedlatego,że„dla
rodakówbyłprzedewszystkimprzedstawicielemwładzzaborczych”(Nasierowski,
1991,s.180).
Inaczejmasięsprawazdrugimojcemrosyjskiejpsychiatrii,Janem
Mierzejewskim,którybyłpisarzemniezwyklepłodnym,aswojedziełaogłaszał
wjęzykurosyjskim,niemieckim,francuskimipolskim(BilikiewicziGallus,1962).
JakokierownikkatedrychoróbnerwowychiumysłowychwCesarskiejAkademii
Medyko-ChirurgicznejwSanktPetersburgu,ogłosiłw1887rokuobszernąpracę
wjęzykupolskim,zatytułowaną
Oprzyczynachrozwojuchoróbumysłowych
inerwowychwRosyiiośrodkachzaradczych
.Napisałjąwceluzapobiegania
chorobompsychicznym,gdyżcierpiącenanieosoby„niesąwstanieprzyczynić
siędorozwojuidobrobytuspołecznego”(Mierzejewski,1887,s.1).Autorowitych
słóworazJózefowiBalińskiemuwzniesionowSanktPetersburgupomnik,podpisany
„Ojcomrosyjskiejpsychiatrii”(Artwiński,1938)–zpewnościąwięcmożna
powiedzieć,żezostalitamdocenieni.Natomiastniesposóbocenićichwkładu
dopolskiejmyślipsychopatologicznej.Podobniesytuacjawyglądawwypadku
StanisławaDaniłły,piszącegosweartykułyochorobachumysłowychpodwpływem
Mierzejewskiego,atakżePiotraBukowskiego,autorapodręcznikapsychiatriizroku
1834podtytułem
Duszewnyjabolezn,
orazPawłaMalinowskiego,wktórego
podręcznikupsychopatologiiz1847rokumowajestowpływieczynników
somatycznychiwarunkówspołecznychnachorobyumysłowe(Nasierowski,2005).
Lekarzecipisaliwyłączniewjęzykurosyjskim,więcprzyczynilisięraczej
dorozwojutamtejszejpsychiatrii.
WażnymwydarzeniemdrugiejpołowyXIXwiekubyłoutworzeniepierwszej
rodzimejkatedrypsychiatriiwWarszawskiejSzkoleGłównejwroku1862,
cowedługNasierowskiego(2005,s.372)„zapoczątkowałoprocesrozwoju
psychiatriinaziemiachpolskich”.Odlatsześćdziesiątychklinikipsychiatryczne
stopniowouniezależniałysięunasodneurologicznych,choćdopieropodkoniecXIX
wiekuchorobynerwowe(zprzeważającymiorganicznymiuszkodzeniamiukładu
nerwowego)zostająnadobreodróżnioneodchoróbpsychicznych.Wielenatomiast
pozostałownarracjipsychiatrycznejtakzwanychchoróbnerwowo-psychicznych,
nadalznajdującychsięwobszarzezainteresowańpsychopatologii.Wtymteż
okresiepomyślanooprowadzeniuwykładówwyłączniezzakresuchorób
umysłowychwKrakowie,lecztam,„mimożepsychiatriastawałasięnauką
poszukującąpodstawfizjologicznychczypsychologicznych,terapiaprawiesięnie
zmieniławporównaniuzpoczątkowymilatamiXIXwieku,anawetokresami
wcześniejszymi”(Sternalski,2003,s.147).Pomimosłabej(byćmoże)
przekładalnościdepartamentyzacjistudiówpsychopatologicznychnaopiekę
psychiatryczną,otwieraniekatedrpsychiatriinaakademiachmedycznych,
wymagającewykształceniakadrynaukowejorazpublikacjipodręczników
akademickich,stworzyłoniezwyklekorzystne,jaknaomawianeczasy,warunkidla
rozwojuwiedzyochorobachumysłowych.Sprzyjałotemurównieżwydawanie
polskichczasopismmedycznych,ponieważwsytuacjinieistnieniapolskiej
państwowościnajmniejpodlegałyoneobostrzeniompolitycznymzracji
prezentowanejtamwiedzyspecjalistycznej.Ztegopowodustałysiędlapolskich
psychiatrówjednązniewielumożliwościzrobieniakarierynaukowej,zwłaszcza
wdrugiejpołowieXIXwieku(Urbanek,2001).Wczasach,gdypolskie
czasopiśmiennictwonaukowebyłomocnoocenzurowane,jedynieczasopisma
medyczneniepodlegałyścisłejkontroli.Wnichteż,szczególniewdziałach
dotyczącychpsychiatrii,wyraźniemożnadostrzec,którekwestiebyłyszczególnie
palącedlapolskichintelektualistów.Podpozoremrozważańnatakietematy,jak
