Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁII
LEKIAUTONOMICZNEGOUKŁADUNERWOWEGO
Działanianiepożądane:
.nudności,wymioty;
.biegunka;
.zwężenieźrenic(miosis),łzawienie,zaburzeniawidze-
nia;
.ślinotok;
.poceniesię;
.bradykardia.
Fizostygmina
jestalkaloidemotrzymywanymzwysuszonych,
dojrzałychnasionbobukalabarskiego(Physostigmavenenosum)–
bylinyspotykanejwtropikalnejczęściAfrykiZachodniej.Rośli-
natabyłaniegdyśstosowanaprzeztubylczeplemionajakofitru-
ciznapróby”wprocesach.Czystyalkaloidzostałwyodrębniony
przezniemieckichchemikówJobstaiHessegow1864roku
inazwany
fizostygminą
.Porazpierwszylektenwykorzystał
terapeutycznieLudwigLaqueurw1877rokudoleczenia
jaskry.
Neostygminę
wprowadzonodolecznictwaw1931rokujako
środekpobudzającyprzewódpokarmowy,apóźniejwykazano
jejskutecznośćrównieżwobjawowejterapiimiastenii.
Wielezwiązkówbadanotakżepodkątemdziałaniaowadobój-
czegoijakopierwszyszerokowykorzystywanyminsektycydem
stałsięparation(będącyestremkwasutiofosforowego).
Edrofonium
Mazbytkrótkiczasdziałaniadostosowaniaterapeutycz-
nego,używanejestzatemwdiagnostycemiastenii.
Miastenia(myastheniagravis)jesttoprzewlekłachoroba,
charakteryzującasięnużliwością(szybkimzmęczeniem
iosłabieniem)mięśniszkieletowych.Przyczynąmiaste-
niijestautoimmunologicznyatakwłasnychprzeciwciał
chorego,skierowanychprzeciwkoreceptoromdlaace-
tylocholinynapłytcenerwowo-mięśniowej(Nm).Wyni-
kiemtegojestspadekliczbyreceptorównikotynowych
wobrębiemięśniszkieletowych.
Podstawowymobjawemchorobyjestnadmiernamęcz-
liwośćmięśnimanifestowanajako:opadaniepowiek,
diplopia,zmianamimiki(tzw.uśmiechpoprzeczny),
opadanieżuchwy,osłabieniegryzienia,żuciaipołyka-
niapokarmównasilającesięwmiaręjedzenia,osłabie-
niegłosu,niewyraźnamowa,opadaniegłowy,osłabienie
mięśnirąkwczasiewykonywaniazwykłychczynności
(mycie,czesanie,goleniesię),osłabieniesiłymięśninóg
przychodzeniu,upadkipodczasbiegu,anawetzaburze-
niaoddychania.
Fizostygmina
Jesttoalkaloidbobukalabarskiego(Physostigmaveneno-
sum)odobrejprzenikalnościdoośrodkowegoukładu
nerwowego.Substancjastosowanawleczeniuciężkich
zatrućlekamiparasympatykolitycznymi.
Neostygmina
Jakoczwartorzędowyzwiązekamoniowyniejestwsta-
nieprzeniknąćbarierykrew–mózg.Stosowanawlecze-
niumiastenii,wpooperacyjnejatoniijelitipęcherza
moczowego,jakoantidotumwprzypadkuzatruć
atropi-
ną
lubinnymilekamicholinolitycznymiorazdoodwró-
ceniablokunerwowo-mięśniowegowzatruciulekami
zwiotczającyminiedepolaryzującymi.
Pirydostygmina
Lepiejsięwchłaniaidłużejdziałaniż
neostygmina
.Lek
stosowanywleczeniumiastenii.
Ekotiopat,dyflos
Majądługiczasdziałania.Stosowanewkroplachdooczu
doleczeniajaskryzzamkniętymkątemprzesączania.
Donepezyl,galantamina,rywastygmina
Przenikajądoośrodkowegoukładunerwowego.Zaleca-
newleczeniuobjawowymłagodnychiśredniociężkich
postacidemencjiwchorobieAlzheimera(patrzrozdział
IV-8).
Zatrucieinhibitoramiacetylocholinoesterazy
Estrykwasufosforowego,tiofosforowego,pirofosforo-
wegoifosfonowego,podobniejakestrykwasukarbami-
nowego,znalazłyszerokiezastosowaniewrolnictwie
jakośrodkiochronyroślin–zewzględunabardzodobre
przenikanieprzezosłonkichitynowe(przenikająteżdo-
brzeprzezskórę).Wszystkietezwiązkinależądogrupy
toksycznychsubstancji,wywołującychzatruciauludzi.
Ichdziałaniezwiązanejestzobecnościąresztdialkilo-
fosforanowejidialkilokarbaminianowej,którewiążąc
sięzwielomaenzymamitypuhydrolaz,inaktywująje.
Najważniejszezpunktuwidzeniapraktycznegojestwy-
biórczewiązaniesiętychgrupzserynąesterazowego
centrumbutyrylocholinoesterazysurowiczejiacetylo-
cholinoesterazywsynapsachnerwowych.
Objawyzatruciamożnapodzielićnatrzygrupy:
.muskarynowe:obfitepoceniesię,ślinienie,łzawienie,
wydzielanieśluzuwoskrzelach,nudnościiwymio-
ty,bolesnekurczejelit,wzmożonaperystaltyka,bie-
gunka,uciskwklatcepiersiowej,dusznośćocha-
rakterzeastmatycznym,sinica,zwężenieźrenic,
bradykardia;
.nikotynowe:drżeniewłókienkowemięśni,drętwienie,
ogólneosłabieniemięśniowe,zesztywnieniemięśni,
drgawkikloniczno-toniczneocharakterzeepileptycz-
nym;
26
