Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ŚRODKIZNIECZULAJĄCEMIEJSCOWO
scowegomogąhamowaćdziałaniebiałekG–zwłaszcza
białkaGq,ihamowaćefektypobudzeniaprzezreceptory
metabotropowe,współpracująceztymbiałkiem(np.M
1
,
M
3
,AT
1
).Działanietomożebyćwczęściodpowiedzialne
zaniektóreogólnoustrojowedziałaniatychlekówicoraz
częściejpodnoszoneichfidodatkowe”działania(patrz
dalej).
Efektyfizjologiczne
Siładziałaniaśrodkówznieczulającychmiejscowozależy
głównieodstężenia,wjakimsąużyte(należyjednakpa-
miętać,żedanasubstancjaulegawkońcuwchłonięciu,
ewentualneskutkiniepożądanesąwięczależneoddaw-
ki).Obecnośćosłonkimielinowejniecopolepszawarun-
kidziałanialeku(oddziałujeonnakanałyzgrupowane
wprzewężeniachRanviera).Wceluzahamowaniaprze-
wodnictwamusizostaćzablokowanawiększośćkanałów
wobrębie2–3kolejnychprzewężeń–zewzględunalicz-
bękanałówiodległościpomiędzyprzewężeniamiłatwiej
blokowanesąwłóknaomniejszejśrednicy.Najłatwiej
zahamowaćprzewodnictwowmałychzmielinizowanych
włóknachtypuBiAδ,natomiastdośćfioporne”nadzia-
łanielekówsąwłóknatypuC.
Teoretycznakolejnośćwyłączaniaprzewodzeniajest
następująca:
.włóknaprzedzwojoweautonomiczne;
.włóknaczucioweprzewodząceczuciebóluitempera-
tury;
.włóknaczucioweprzewodząceczuciedotykuiucisku;
.włóknaruchowe.
Wprzypadkuznieczulenianerwówipninerwowych
ważnąrolęodgrywatakżelokalizacjaposzczególnych
włókienwpęczku–wnerwachzaopatrującychkończy-
nywłóknamotoryczneprzebiegająwzewnętrznejczęści
pęczkainierzadkoulegajądziałaniulekujakopierwsze
(wtychpniachnerwowychwłóknaczuciowezproksy-
malnychczęścikończynybiegnąbardziejzewnętrznie
odwłókienzaopatrującychdystalneczęści,copowoduje
wcześniejszewystąpienieznieczuleniaczęściproksymal-
nych).
Środkiznieczuleniamiejscowegowykazująsłabedziała-
nieblokującepłytkęnerwowo-mięśniową.
Silnedziałanienakomórkiukładuprzewodzącegoser-
caodpowiadazadziałanieantyarytmicznetychleków,
atakżezapowodowaniearytmii(proarytmie).
Kokaina
(przezhamowaniewychwytuzwrotnego
nor-
adrenaliny
)wykazujeobwodowedziałaniesympatyko-
mimetyczneorazzwiększatransmisjęnoradrenergiczną
wośrodkowymukładzienerwowym.
Ostatniocorazczęściejpodkreślasiędodatkowewłaściwo-
ściśrodkówznieczulającychmiejscowo.Ichkationoweformy
(zwyjątkiem
ropiwakainy
)wykazujądziałanieprzeciwbakte-
ryjne,przeciwwirusoweiprzeciwgrzybiczne.Lekiteoddziału-
jąrównieżprzeciwzapalnie(hamująadhezjękrwinekbiałych,
zwłaszczaneutrofili,dośródbłonkaorazaktywnośćlicznych
rodzajówkomórekukładuimmunologicznego).Wielespośród
środkówznieczulającychmiejscowomawłaściwościantyoksy-
dacyjne.Udowodnionoichwłasnościstabilizującemastocyty
(głównieformyniezjonizowane),atakżemodulującepowsta-
wanieeikozanoidów(stymulacjapowstawaniaprostacykliny,
hamowaniesyntezyprostaglandynyE
2
).Wykazanorównież
hamującywpływ
lidokainy
nareceptoryNMDA.Działanieto
możebyćodpowiedzialnezacorazczęściejpodnoszoneośrod-
kowe(koraczuciowa)działanieprzeciwbóloweśrodkówznie-
czulającychmiejscowo(oczywiściestosowanychwdawkach
niepowodującychzatrucia).
Farmakokinetykaipodziałpreparatów
Zewzględunarodzajwiązaniawłańcuchupośrednim
środkiznieczuleniamiejscowegodzielisięna:estryiami-
dy.Związkiobudowieestrówsąbardzoszybko(wciągu
minut)metabolizowaneprzezesterazyosoczowe,amidy
zaśmetabolizowanesąwwątrobienadrodzeN-dealki-
lacjiorazprzezamidazy.Teoretyczniedziałanieestrów
jestwięczregułykrótszeniżamidów(należyjednakpa-
miętać,żepowyższeinformacjedotycząt
1/2
wprzestrzeni
wewnątrznaczyniowej,alekistosowanesągłówniedo
tkanek,gdzierozkładestrówjestdużopowolniejszy).
Artykaina
jestlekiemnależącymdoamidówoswoi-
stejbudowie:zamiastpierścieniabenzenowegozawie-
rapierścieńtiofenowy(copolepszajejrozpuszczalność
wtłuszczach)połączonyzgrupąestrową,którajestszyb-
kometabolizowanaprzezesterazyosoczowe.Tecechy
powodują,żedziałanie
artykainy
rozwijasięszybko,lek
działakrótkoijestuznawanyzabezpieczniejszyniżinne
środkiznieczuleniamiejscowego.
Lekiznieczulającemiejscowowrazznajważniejszymi
cechamiprzedstawionowtabeliIII-1.
49
