Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
556
ROZDZIAŁ22
Wczesneetapyrozwojuroślin
Łupina
nasienna
Hipokotyl
Korzeń
pierwotny
Liście
właściwe
Liścienie
Korzenieboczne
Hipokotyl
Epikotyl
Zwiędłe
liścienie
(c)Grochzwyczajny
Epikotyl
Łupina
nasienna
Korzeń
pierwotny
Liścienie
Młody
pęd
Korzenie
boczne
(a)Fasolazwyczajna
Hipokotyl
Łupinanasienna
Bielmo
Korzeń
pierwotny
Liście
właściwe
Korzenieboczne
Liścienie
Hipokotyl
Epikotyl
Ryc.22.10.Etapykiełkowaniatrzechpospolitych
roślindwuliściennychwłaściwych
Nasiona(a)fasolizwyczajnej(Phaseolusvulgaris)i(b)rączni-
kapospolitego(Ricinuscommunis)kiełkująnadziemnie.Pod-
czaskiełkowanialiścieniesąwynoszoneponadgruntprzez
wyrośniętyhipokotyl.Wobunasionach,silniewydłużony
hipokotyltworzyhaczykwierzchołkowy,któryporozprosto-
waniuwypychaliścienieorazplumulęlubstożekwzrostu
pęduponadpowierzchnięgleby.(c)Przeciwnie,kiełkowanie
nasiongrochuzwyczajnego(Pisumsativum)jestpodziem-
ne.Ponieważhipokotyltejroślinyniewydłużasię,liścienie
pozostająpodziemią.Wkiełkowaniupodziemnymhaczyk
wierzchołkowytworzonyjestprzezepikotyl,któryprostując
sięwypychaplumulęponadpowierzchnięgruntu
(b)Rącznikpospolity
Kiełkowanierącznikapospolitego(Ricinuscom-
munis)jestpodobnedokiełkowaniafasolizwyczajnej,
ztąróżnicą,żeurącznikasubstancjepokarmowegro-
madzonesąwbielmie,aniewliścieniach.Gdyhaczyk
wierzchołkowyzaczynasięprostować,liścienieiplu-
mulaunoszonesąwgóręwrazzfragmentamibielma,
iczęstorównież,łupinynasiennej(ryc.22.10b).Wtym
czasiezgromadzonewbielmiesubstancjepokarmowe
zostająstrawioneiwchłonięteprzezliścienie,anastęp-
nieprzetransportowanedorosnącychczęścisiewki.Za-
równoufasoli,jakiurącznikaliścieniezazieleniająsię
podwpływemświatłaiprowadząfotosyntezę.Sąone
jednakorganamikrótkożyjącymi,przezcoichudział
wodżywianiuautotroficznymcałejsiewkijestniewielki.
Przeciwnie,uinnychgatunków,np.udyniolbrzymiej
(Cucurbitamaxima)liścieniepełniąważnefunkcje
fotosyntetyczne.
Podczaskiełkowaniagrochuzwyczajnego(Pisumsa-
tivum)haczykwierzchołkowypowstajezsilniewydłużo-
negoepikotyla.Strukturatachroniwierzchołekwzrostu
pęduimłodeliścieprzeduszkodzeniem,podobniejak
haczykowatyhipokotylufasoli.Wmiaręjakepikotylro-
śnie,haczykrozprostowujesię,wskutekczegoplumulazo-
stajewyniesionaponadgrunt.Liścieniepozostająjednak
wglebie(ryc.22.10c)itampoopróżnieniuzsubstancji
pokarmowychulegająrozkładowi.Tensposóbkiełkowania
nasion,wktórymliścieniepozostająpodziemią,nazywa
siękiełkowaniempodziemnym(hipogeicznym).
Wnasionachwiększościroślinjednoliściennych
substancjepokarmowezmagazynowanesąwbielmie
(ryc.22.6c,d).Wprzypadkunasionostosunkowoprostej
budowie,takichjaknasionacebulijadalnej(Alliumcepa),
wydłużeniepojedynczegorurkowategoliścieniaskutkuje
jegozagięciem(ryc.22.11a).Kiedyliścieńzaczynasiępro-
stować,unosidogóryłupinęnasiennąwrazzbielmem,
zktóregopozyskujeskładnikiodżywcze.Zielonyliścień
cebulipełnirównieżfunkcjefotosyntetyczne,przyczy-
niającsięwznacznymstopniudozaopatrzeniarosnącej
siewkiwpokarm.Wostatnimetapiekiełkowania,zpo-
chewkiochronnejznajdującejsięupodstawyliścieniawy-
łaniasięplumula,zpierwszymiliśćmiwłaściwymi.
Ostatnimprzykłademrozwojusiewkijakiomówimy
jestkukurydzazwyczajna(Zeamays).Kukurydzajestro-
ślinąjednoliścienną,ajejzarodkicechujeznacznezróżni-
cowaniemorfologiczne(ryc.22.12).Pierwsząstrukturą,
któraprzebijaokrywęowocowo-nasiennąpodczaskieł-
kowaniajestokrytyprzezkoleoryzękorzeńzarodka(ryc.
22.11b).(Ukukurydzy,łupinanasiennaiowocniazrastają
