Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kiełkowanienasionijegowymagania
553
Podobniejakinnetrawy,pszenicazwyczajna(Triticumaesti-
vum)jestroślinąjednoliściennąiwytwarzajednonasienne
owocetypuziarniak(nazywanepotocznieziarnem).Jakpo-
kazanonaryc.22.7okrywęziarniakatworzyowocniaipo-
zostałościłupinynasiennej.Bezpośredniopodniąznajduje
sięnajbardziejzewnętrznaczęśćbielma,nazywanawarstwą
aleuronową,wktórejgromadzonesątłuszczeibiałkazapaso-
we.Warstwaaleuronowaotaczazarodekibielmoskrobiowe,
którestanowiponad80%objętościcałegoziarniaka.
Białamąkapowstajezbielmaskrobiowego,natomiastotrę-
byzfragmentówokrywyziarniakaiwarstwyaleuronowej.
Otręby,którestanowiąok14%produktówzprzemiałuziar-
napszenicznegoobniżająjegowartośćodżywczą.Dziejesię
tak,ponieważotrębyskładająsięgłówniezcelulozy,atanie
jesttrawionaprzezczłowieka.Wrezultacie,otrębyprzyspie-
szająpasażsubstancjipokarmowychprzezjelitoiogranicza-
jąichwchłanianie.Zarodek,którystanowiokoło3%ziarna
pszenicznegojestusuwanypodczasprzemiału,ponieważ
znajdującysięwnimolejwpływaniekorzystnienaczasprze-
chowywaniamąki.Otrębyizarodkipszeniczne,zewzględu
nawysokązawartośćwitamin(zawierająwiększośćwitamin
wytwarzanychprzezpszenicę)sąobecniecorazchętniejspo-
żywaneprzezczłowieka,atakżewykorzystywanejakopasza
dlazwierzątgospodarskich.
kiemdietniskotłuszczowychsąotrębyowsiane(Avenasati-
va),którychspożycieprzyczyniasiędoobniżeniapoziomu
cholesteroluwekrwi.Istniejądowodywskazujące,żeroz-
puszczalnewwodziewłóknabłonnikaowsianegotworzą
wjeliciecienkimczłowiekażel,któryzatrzymujecholesterol
izapobiegajegoponownemuwchłonięciudokrwiobiegu.
PSZENICA:CHLEBIOTRĘBY
Wynikiemprzemiałuziarenpszenicysąmąkaiotręby.
Wśródosóbdbającychozdrowie,popularnymskładni-
Cowięcej,uwięzionywtensposóbcholesteroljestpóźniej
wydalanypozaorganizmwrazzkałem.Właściwościreduku-
jącepoziomcholesteroluwekrwimarównieżbłonnikzotrąb
ryżu(Oryzasativa)ijęczmienia(Hordeumvulgare).
ściejsięgająpomielonenasionalnuzwyczajnego(Linumusi-
tatissimum).Uzyskanaznichmączkalniana,opróczwysokiej
zawartościbłonnika,jestbogatymźródłemkwasówtłusz-
czowychomega-3iomega-6owłaściwościachredukujących
cholesterol.
Osobyzmagającesięzhipercholesterolemiącorazczę-
Dojrzewanienasion
Podkoniecembriogenezy,podziałykomórkowewobrębie
zarodkaustają,anasionowchodziwfazędojrzewania.
Jejcechącharakterystycznąjestograniczeniewymiany
substancjiodżywczychmiędzyzalążkiemaotaczającymi
gotkankamiorazintensywnegromadzeniewbielmie,
obielmielubliścieniachzarodkarezerwpokarmowych
(skrobi,białekzapasowych,tłuszczy).Nasionatracąrów-
nieżwiększączęśćzawartejwody(90%lubwięcej),cojest
przyczynąichdesykacji(wysuszenia).Ostatecznie,łupina
nasienna,pochodzącazprzekształconychosłonekzalążka
twardniejeotaczającnasionoiznajdującysięwnimzaro-
deknawzórpancerza.
Wwynikuodwodnieniametabolizmnasionspada
doprawieniezauważalnegopoziomu,copozwalaza-
rodkowizachowaćżywotnośćprzezdługiczas.Nasio-
naniektórychroślinprzechodząwówczaswstanspo-
czynkugłębokiego(bezwzględnego),innezaśwstan
spoczynkuwzględnego.
Kiełkowanienasionijegowymagania
Wznowieniewzrostuzarodka,czylikiełkowaniena-
sion,zależyodwieluczynników,zarównozewnętrznych
(środowiskowych),jakiwewnętrznych.Trzyszczególnie
ważneczynnikizewnętrzneto:woda,tlenitemperatura.
Ponadto,małenasiona,takiejaksałaty(Lactucasativa)
iwieluchwastów,zwyklewymagajątakżedostępudoświa-
tła(patrzs.695).
Większośćdojrzałychnasionjestbardzosucha,dla-
tegoteżkiełkowaniejestmożliwedopierowtedy,gdy
nasionawchłonąwodęniezbędnądozapoczątkowania
procesówmetabolicznych.Wtedyto,tesamekomórki,
którewcześniejsyntetyzowałyogromneilościmateriałów
zapasowych,zmieniającałkowicieswójmetabolizmiroz-
poczynajątrawieniezmagazynowanegopokarmu.Jest
tomożliwiedziękiaktywacji,atakżesynteziewzarodku
nowychenzymówhydrolitycznychzdolnychdorozkładu
złożonychzwiązkóworganicznychdołatwoprzyswajal-
nychsubstancjiprostych.Kiełkowaniewymagastałego
