Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
550
ROZDZIAŁ22
Wczesneetapyrozwojuroślin
(a)
(b)
(c)
Ryc.22.4.Rozwójzarodkówbliźniaczychumutantatwnroślinydwuliściennejwłaściwej,Arabidopsisthaliana
(a)Nazdjęciuwidaćzarodekwtórny,któryrozwijasięzsuspensorawiększegozarodkapierwotnego.Obazarodkisąwstadiumglobu-
larnym.(b)Liścieniezarodkawtórnegosąnabardzowczesnymetapieróżnicowania,podczasgdyliścieniezarodkapierwotnegosąjuż
wwiększościrozwinięte.(c)Bliźniaczesiewkiwyrastającezkiełkującychnasion.Siewkazlewejstronyprzypominasiewkętypudzikiego
(niemutanta),natomiastsiewkazprawejstronymatylkojedendużyliścień
UmutantówzarodkowychArabidopsisthaliana,ta-
kichjakraspberry1,susitwnrozwójzarodkawłaściwego
jestzahamowany,natomiastkomórkisuspensoradzielą
sięintensywnie,przyczymniektóreznichnabywają
cechywłaściwekomórkomzarodkawłaściwego.Szcze-
gólnasytuacjawystępujeumutantówtwn,uktórychko-
mórkisuspensoraprzechodzątransformacjęrozwojową
wytwarzającwnasionachżywotnezarodkibliźniaczelub
potrójne(ryc.22.4).Opisanewynikibadańdostarczajądo-
wodównawpływzarodkawłaściwegonarozwójsuspen-
sora.Przypuszczasię,żeuroślinArabidopsisthalianatypu
dzikiego(niezmutowanych)komórkiprawidłoworozwija-
jącegosięzarodkawłaściwegowydzielająspecyficzneinhi-
bitory,któreuniemożliwiająniekontrolowanerozrastanie
sięsuspensora,awszczególnościrozwójzjegokomórek
zarodków.
Gówneetapyrozwojuzarodka
kontrolowanesąprzezgeny
Opisrozwojuzarodkadostarczacennychinformacjiotym,
jaktworzysiępierwotnyplanbudowyprzyszłejrośliny,
jednakniewielemówiomechanizmachkierującychpro-
cesamiwzrostuirozwoju.Wceluuzyskaniatakiejwiedzy,
indukujesięmutantyrozwojowe,anastępnieporównuje
cechyzmutowanychroślinzroślinamitypudzikiego.Jeśli
fenotypymutantówsązmienione,kolejnymkrokiemjest
identyfikacjagenówodpowiedzialnychzatezmiany.
Najbardziejspektakularnewynikiuzyskanowbada-
niachnadgenetycznąkontroląembriogenezyuArabi-
dopsisthaliana.Uważasię,żerozwójzarodkautejrośliny
koordynowanyjestprzezconajmniej750różnychgenów.
Niektóreznich,togenyregulacyjneodpowiadająceza
prawidłowewykształcenieosipędowo-korzeniowej.Mu-
tacjewichobrębieskutkująpoważnymianomaliami
rozwojowymipolegającyminaniewykształceniuorganów
wzdłużosizarodkaisiewki(ryc.22.5).Zkoleimutacje
wgenachzwiązanychzpowstawaniemwzorcapoprzecz-
negoskutkująniedorozwojemlubniewykształceniem
tkanek,np.protodermy.Poznanezostałyrównieżgeny
odpowiedzialnezakontrolękształtukomórekzarodka-
rezultatemichmutacjimożebyćcharakterystycznywydłu-
żonykształtzarodkaisiewki.
Budowadojrzałegozarodka
Dojrzałyzarodekroślinokrytonasiennychskładasięzosi
zarodkowej,naktórejosadzonesądwaliścienie(ryc.11.3f
i22.6a,b)lub-wprzypadkuroślinjednoliściennych-
jedenliścień(ryc.22.2fi22.6c,d).Wdalszejczęścitego
rozdziałuporównamybudowęzarodkównależącychdo
dwóchnajwiększychgruproślinokrytonasiennych,czyli
dwuliściennychwłaściwychijednoliściennych.
Ośzarodkazakończonajestnajednymbiegunie
merystememwierzchołkowympędu,anadrugimme-
rystememwierzchołkowymkorzenia.Merystemwierz-
chołkowypędu,uwieluroślindwuliściennychwłaściwych
położonyjestwpachwiniemiędzyliścieniami(ryc.22.2f,
22.3fi22.6b,c).Uniektórychjednak,ponadliścieniami
wyrastapędzarodkowyutworzonyprzezepikotyl(epi-
znaczynad),czyliośprzypominającąłodygę,jedenbądź
kilkazawiązkówmłodychliściorazmerystemwierzchoł-
kowy.Pędzarodkowynazywanyjestplumulą(ryc.22.6a,d
i22.7).
Częśćosizarodka,któraznajdujesiępodliście-
niamiokreślanajestjakohipokotyl(hipo-znaczypod).
Najegodolnymbieguniemożeznajdowaćsiękorzeńza-
rodkowy,czyliradikula(ryc.22.3fi22.7b).Radikulama
cechybudowycharakterystycznedlakorzenia,aleniejest
