Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
558
ROZDZIAŁ22
Wczesneetapyrozwojuroślin
PODSUMOWANIE
Podczasembriogenezyzdefniowanyzostajeplan
budowyrośliny,naktóryskładająsiępowstanie
osipędowo-korzeniowejorazpoprzecznegowzoru
tkankowego
Wrazzasymetrycznympodziałemzygotyzarodekulega
polaryzacjipodłużnejzwytworzeniemosipędowo-ko-
rzeniowej.Odtegoczasupędikorzeńmłodejrośliny
rozwijająsięjakojednaciągłastruktura.Dziękiuporząd-
kowanympodziałomzarodekróżnicujesięnasuspensor
izarodekwłaściwy.Wrazzpojawieniemsięmerystemów
pierwotnych-protodermy,merystemupodstawowego
iprokambium-wzarodkuwłaściwymwykształcasię
pierwotny,poprzecznyukładtkanek.Zewnętrznątkankę
zarodkastanowiprotoderma,którajestprekursorem
epidermy.Podniąznajdujesięmerystempodstawowy,
któryjestprekursoremtkankipodstawowej,natomiast
najbardziejwewnętrzniepowstajeprokambium,którejest
miejscempowstawaniatkanekwaskularnych(ksylemu
ifloemu).Wchodzącwstadiumsercowate,rozwijającysię
zarodekroślindwuliściennychwłaściwychmawyraźnąoś
pędowo-korzeniową.Rozwójliścieninastępujepodczas
lubbezpośredniopouformowaniusięprokambium.Uro-
ślinjednoliściennych,zarodekglobularnytworzytylko
jedenliścień,apojegowykształceniuprzybierakształtcy-
lindryczny.Wmiaręrozwojuzarodka,nawierzchołkach
pęduikorzeniapowstająmerystemywierzchołkowe.
Mutacjezaburzająprawidłowyrozwójzarodka
Suspensorwzarodkuroślinokrytonasiennychjestak-
tywnymetabolicznieiwspomagawczesnyrozwójzarodka
właściwego.Niektóremutacjeskutkujązmianąpotencjału
rozwojowegokomóreksuspensoraArabidopsisthaliana,
którestająsięembriogenneizdolnedowytwarzaniawtór-
nychzarodków.Innemutacjezaburzająwykształcenie
prawidłowejosipędowo-korzeniowejzarodkaisiewki,co
objawiasiępoważnymidelecjamirozwojowymiwzdłużosi
głównejrośliny.
Dojrzewanienasionrozpoczynasiępodkoniec
embriogenezy
Podczasfazydojrzewanianasionoulegaodwodnieniu,
jegołupinanasiennatwardnieje,awtkankachspichrzo-
wychgromadzonesąmateriałyzapasowe.Dziękiod-
wodnieniu,nasionabędącewspoczynkumogązachować
żywotnośćprzezdługiczas.
Dojrzałyzarodekmaośzarodkowąorazjeden
lubdwaliścienie
Nasionaroślinokrytonasiennychzbudowanesązzarodka,
tkankispichrzowejorazłupinynasiennej.Dojrzałyzaro-
dekmaośzarodkową,naktórejosadzonesądwalubjeden
liścień,merystemwierzchołkowypęduorazmerystem
wierzchołkowykorzenia.Liścieniewieluroślindwuliścien-
nychwłaściwychsąmięsisteizawierajątkankęspichrzową
zsubstancjamizapasowymi.Upozostałychdwuliścien-
nychwłaściwychiuwiększościroślinjednoliściennych,
substancjepokarmowesąprzechowywanewbielmie,
aliścienieuczestnicząwichtrawieniuiprzekazywaniudo
rosnącychczęścizarodka.
Nasionawstaniespoczynkugłębokiegoniesązdolne
dokiełkowanianawetwsprzyjającychwarunkach
środowiskowych
Kiełkowanienasion,czyliwznowieniewzrostuzarodka,
zależyodczynnikówśrodowiskowych,takichjakwoda,
tlenitemperatura.Wielenasionmusiprzejśćprzezokres
spoczynkugłębokiego,zanimbędziemogławykiełkować.
Spoczynektakipodtrzymywanyjestprzezczynnikiwy-
twarzaneprzezzarodek,alewarunkujągotakżepewne
cechyłupinynasiennej.Stanspoczynkugłębokiegomadla
roślinydużąwartośćprzystosowawczą,ijestsposobem
naprzetrwanieniekorzystnychwarunkówzewnętrznych.
Powykiełkowaniunasionapowstajesiewka
Uwiększościnasionroślinokrytonasiennych,korzeńjest
pierwszymorganem,któryprzebijałupinęnasiennąza-
pewniającsiewcezakotwiczeniesięwglebieipobieranie
zniejwody.Sposób,wjakiznasionwyrastapęd,różni
sięwzależnościodgatunku.Uwieludwuliściennychwła-
ściwychrosnącezarodkitworząhaczykwierzchołkowy,
czylizagięciehipokotylalubepikotylaotaczającedelikatny
merystemwierzchołkowypędu.Kiedyhaczykprostujesię,
unosikugórzewierzchołekpęduchroniącgoprzeduszko-
dzeniemprzezcząstkigleby.
PYTANIA
1.
Wyjaśnijróżnicepomiędzy:prazarodkiem,zarodkiem
właściwymasuspensorem;stadiumglobularnym,
stadiumsercowatymastadiumtropedywrozwoju
zarodka;epikotylemaplumulą;osiąhipokotylowo-
-korzeniowąaradikulą;koleoryząakoleoptylem.
2.
Wyjaśnijcooznaczająpojęcianpolaryzacjapodłużna
zarodka”inpolaryzacjapoprzecznazarodka”
.
3.
Jakąrolępełniwzarodkuroślinokrytonasiennychsu-
spensor?Jakiedowodywskazują,żezarodekwłaściwy
hamujepotencjałembriogennykomóreksuspensora?
4.
Wjakisposóbmutacjeianalizamutantówpomagają
wzrozumieniumechanizmówkierującychrozwojem
zarodka?
5.
Naczympolegarolałupinynasiennejwspoczynku
nasion?
6.
Korzeńjestpierwszymorganem,którywyłaniasię
znasionapodczaskiełkowania.Jakiematoznaczenie
dlarozwijającejsięrośliny?
7.
Jakieczynnikiśrodowiskoweodgrywająnajważniejszą
rolęwkiełkowaniunasion?
8.
Cooznaczająpojęciankiełkowanienadziemne”inkieł-
kowaniepodziemne”?Jakiejestkryteriumwyróżnie-
niatychdwóchrodzajówkiełkowania?
