Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.4.Kwasynukleinowe
39
Nukleotydymogąwystępowaćtakżewkomórcewpostacipojedynczychcząsteczek
jakotrifosforanynukleozydówpełniącychważnąfunkcjęprzenośnikówenergiiwykorzy-
stywanejdoreakcjienzymatycznych.
InformacjegenetycznąkodujesekwencjazasadwpolinukleotydachDNA.
ZasadyorganicznewniciDNAlubRNAniewystępująwregularnymporządku.
Sekwencjanukleotydów,oznaczanazapomocąliter(np.ACGATCG),służydoprzeno-
szeniazakodowanychinformacji.Milionynukleotydówpołączonychwłańcuchtworzą
cząsteczkęDNAlubRNA,omasachmolowychrzędu106-109g·mol-1.
Polinukleotydymogąbyćniezwykledługie,bezjakichkolwiekograniczeńcolicz-
bynukleotydówikolejnościichułożenia.Maksymalnaliczbamożliwychsekwencjija-
kiegośpolinukleotyduwynosi4n,gdzienrównasięliczbietworzącychgonukleotydów.
Naprzykładpolinukleotydzawierającysześćzasadmożemieć46=4096różnychse-
kwencji.
Makrocząsteczkikwasudeoksyrybonukleinowego(DNA)tworząstrukturydwułań-
cuchowe(dwuniciowe),biegnącewprzeciwnychkierunkachiowijającesięwokółsiebie
wpodwójnąhelisę(rys.1.14).Każdahelisaskładasięz:
–łańcuchafosforanowo-cukrowegotworzącegoszkieletzewnętrzny(rys.1.14),
–zasadpirymidynowychipurynowychznajdującychsięwewnątrzhelisyiułożonych
prostopadledojejosi,połączonychzapomocąwiązańwodorowych:
adenina(A)-tymina(T)
cytozyna(C)-guanina(G)
stabilizującychhelisęDNA.Jesttotworzeniesiękomplementarnychparzasad
(basepair).
Ograniczeniedoboruparzasadtworzącychparyoznacza,że:
–sekwencjeobułańuchów(nici)sąwzajemniezależne,
–sekwencjezasadjednegołańcuchadeterminujeiumożliwiaokreślenieichsekwencjina
drugimłańcuchu.
WarunkujetozachowanieinformacjigenetycznejpodczasreplikacjiDNAiekspre-
sjigenów.
DwułańcuchowahelisaDNAjestprawoskrętna,anajedenjejobrótprzypada10par
zasad(rys.1.14):
–łańcuch1:ATCGATGATC(10pz),
–łańcuch2:TAGCTACTAG(10pz),
