Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4
1.Biopolimery
Masamolowapeptydulub/ibiałka(M
w)jestsumąmaswszystkichaminokwasów
tworzącychłańcuchpolipeptydowy,pomniejszonaomasęcząsteczekwodyodłączają-
cychsiępodczaspowstawaniałańcuchapolipeptydowego.
Białkadzielisięna:
–białkaproste(proteiny):
•albuminy(znajdująsięmleku,krwiiwtkancemięśniowej),
•globuliny(znajdująsiępłynachustrojowychitkancemięśniowej),
•gluteiny(białkaroślinne),
•histony(silniezasadowebiałka,składnikijąderkomórkowych),
•prolaminy(białkaroślinne),
•protaminy(silniezasadowebiałka),
•skleroproteiny(białkaobudowiewłóknistej,występująwelastynieikolagenie),
•insulina(polipeptydowyhormon),
•endorfiny(polipeptydowenhormonyszczęścia”),
•nizyna(antybiotyknaturalny);
–białkazłożone(proteidy):
•chromoproteiny(cytochromy,hemoglobina,mioglobina,katalaza,peroksydaza),
•fosfoproteiny(kazeinamleka,witelinażółtkajaj,ichtulinaikryryb),
•glikoproteiny(mukopolisacharydy(ślina),płynyokaistawów),
•metaloproteiny(zawierająróżnemetalejakCa,Co,Cu,Zn,Fe,Mg,Mo,Zn-skład-
nikiróżnychenzymów),np.hemoglobina(zbudowanazbiałkazwbudowanymdo
niegożelazem),
•lipidoproteiny(połączeniabiałekwkwasamitłuszczowymi,sterydami),
•nukleoproteiny(zbudowanezbiałekzasadowychikwasównukleinowych,stano-
wiącewyłącznyskładnikwirusów),
•enzymy(zgreckiegoenzym=zaczyn)(patrzpodrozdz.1.3)(katalizujątylkojedną
ściśleokreślonąreakcjębiochemiczną,zwiększającjejszybkość106-109razy);
–hormonypeptydowe.
Zewzględunawłaściwościodżywczewyróżniasiębiałka:
–doborowe(pełnowartościowe),zawierającewswoimskładziewszystkieaminokwasy
egzogenne(albumina,białkojajakurzego,białkomlekaimięsa),
–niedoborowe,wktórychbrakujeaminokwasuegzogennego(kolagen,żelatyna).
Przestrzennykształtmakrocząsteczkibiałkowejjestokreślonyprzezkonformację
głównegołańcuchapolipeptydowegomakrocząsteczki.
Wbiałkachwystępująnastępującestanyuporządkowaniastrukturalnego:
–strukturapierwszorzędowa(sekwencjaaminokwasowa).Łańcuchgłówny,zwany
szkieletowym,zapisujesięwkierunkuodN-końca,czyliaminokwasumającegowol-
nągrupę0-aminowądoC-końca,którymjestaminokwaszawierającywolnągrupę
α-karboksylową(-COOH).Pojedynczyłańcuchbiałkamożezawieraćod50do2000
cząsteczekaminokwasów;
–strukturadrugorzędowa(konformacjekrótkichfragmentówłańcuchapeptydowego
białka),strukturydrugorzędowetworzą(rys.1.1):
