Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Karwat,Ozłośliwejdyskredytacji.Manipulowaniewizerunkiemprzeciwnika,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14966-6,©byWNPWN2006
Krytykajakonarzędziewalki
43
Polemika–jakoformakrytykimerytorycznej–tylkowtymjestpodobnado
dyskredytacji,żezakładaprzeciwstawieniesiękomuś,wobroniewłasnychpozycji.
Pozatymjednakróżnicajestzasadnicza.Polemikasłużynaświetleniuproblemu
iadekwatnościobrazuzjawiska,októrymzakładamy,żejestwypaczony;zaśobrona
własnychpozycjioznaczawtymwypadkuobronępewnychzasad,idei,podkreślanie
własnejtożsamości.Natomiastdyskredytacja–nawetwformierzetelnej,pryncypial-
nej,programowej–totakakrytyka,którejintencjąizadaniemjestzakwestionowa-
niewiarygodności,prawowitości,reprezentatywnościoponenta,którawięcskupia
sięnienasporzeoprawdęczysłusznośćaksjologiczną(nawet,jeślimotywemjest
poczuciewłasnejprawdomównościiwłasnejracjiwsporze),lecznanegatywnym
wizerunkuoponenta.
2.2Rodzajekrytyki
Krytykamożemiećróżneoblicze,zróżnicowanypoziomwyrafinowania,czy-
telności,zasadności,rzetelności.Większośćatrybutówkrytyki(cechstanowiących
ojejistocie,opowodach,byuznaćdanąwypowiedźzakrytykę)występujewreal-
nych,konkretnychprzypadkachwokreślonym,zmiennymnatężeniu.Jedyniedla
przejrzystościpojęciowejmożemybezrozterekposługiwaćsięprostymiprzeciw-
stawieniami,wrodzaju'krytykauczciwa–nieuczciwa’,'obiektywna–tendencyjna’.
Wkonkretnychsytuacjachcecharejestrowanazewzględunaobranekryterium
obecnajestwokreślonymstopniu,anaogółkwalifikacjadanejkrytykijestdokony-
wananazasadziepersaldo,uznania,żejakaścechadominuje,przesądzaocharak-
terzetejkrytykimimowystępowaniawieluinnychwłaściwości,nawetrozbieżnych
lubprzeciwstawnych.
Napoziomietakiejabstrakcyjnejtypologiimożemyskonstatowaćnastępujące
przekrojezróżnicowaniapostacikrytyki:
.zpunktuwidzeniaobiektukrytyki:rozróżnimykrytykęmeritum(np.założe-
nia,stwierdzenia;idei,wizji;pomysłu,zamysłu,zamiaru;planowanejlubpod-
jętejdecyzji;sposobudziałania)orazkrytykępodmiotu(osoby,zespołu,grupy,
instytucji);
.zpunktuwidzeniaintencji,nastawieniadopodmiotukrytykowanego:rozróżni-
mykrytykężyczliwą,krytykęneutralną,krytykęzłośliwą;
.zpunktuwidzeniakonkluzjiiskutku:rozgraniczymykrytykępomocną(korek-
tywną,sprzyjającanaprawieczegoś)–orazkrytykędyskwalifikującą(służącą
przekreśleniu,wykluczeniu,napiętnowaniu);
.zpunktuwidzeniaobiektywizmu,rzetelności:przeciwstawimysobiekrytykę
wyważonąirzetelną–orazkrytykętendencyjną;
.zpunktuwidzeniatrafnościdiagnoz:krytykęadekwatną–ikrytykęchybioną;
.zpunktuwidzenia„zasłużenianakrytykę”:krytykęsprawiedliwą–oraznie-
sprawiedliwą.
