Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Karwat,Ozłośliwejdyskredytacji.Manipulowaniewizerunkiemprzeciwnika,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14966-6,©byWNPWN2006
Istotaistandardykrytyki
33
wodydozastrzeżeń,popraweklubnegacji,bywachybionazpowodunieadekwatnej
formyiniepotrzebnychubocznychzakłóceń.
Katalogkrytykijałowej
Wpopularnymporadniku,któregofragmentzatytułował„Czepianiesięczy
krytyka”StefanGarczyńskiskodyfikowałprzyczynysytuacji,wktórychkrytykanie
przynosipożądanychefektów:
Krytykamijasięzeswoimdeklarowanymcelem(„poprawić”)[...]wtedy,gdy:
a)jestniesłuszna,
b)nieistotna,
c)niepotrzebnaibezcelowa,
d)przybieracharakteratakunaosobę,
e)uderzawniewłaściwyton,
f)uderzaprzyświadkach11.
Oczywiście,zastanawiającsięnadsłusznościąizasadnościąorazistotnościąkry-
tykinienależyutożsamiaćsubiektywnychodczućjednejczydrugiejstronyzkryteria-
mizobiektywizowanymiirezultatamizewnętrznejweryfikacji.
a)Jeślicośniejestzrobionetak,jakjatosobiewyobrażałem,tonieznaczy,żejestzrobioneźle.
Jeślikolegaprzemawiającużyłinnychargumentówniżte,któremupodsunąłem,toniepowód,
bygostawiaćpodpręgierzem.Jeślijegoprojektodbiegaodlatamiuświęconejrutyny,toniepo-
wód,bygoośmieszać12.
Ospołecznympożytkuipoznawczejwartościkrytykidecydująwięcrównieżinten-
cje:mianowicieintencjeustaleniaadekwatnejdiagnozylubtrafnegopomysłunacoś,nie
zaśintencje„samopotwierdzenia”,wykazaniawłasnejwyższościzałożonejzgóry.
b)Krytykajestnieistotna,gdyodnosisiędorzeczynieszkodliwych,takichjaknoszeniezegar-
kanaprawymrękualbobezmyślnekreśleniegeometrycznychfigur.Kto—jakmówichiń-
skieprzysłowie—łopatąuderzamuchęsiedzącąnaczoleprzyjaciela,tentraciprzyjaciela.
Mistrzamikrytykinieistotnejsąosobnicy,którzypatrzązwyostrzonąuwagąjedynienauster-
kiibłędy.Pochwaląsięnietym,iżocenilisubtelnościgrywdobrymfilmie,aletym,iżdostrze-
gliniewykończonyszczegółdekoracji13.
Jesttotakirodzajprzenikliwości,októrymmówisię:„zadrzewaminiewidzieć
lasu”.Szczegółprzesłaniacałośćalboteżodwracauwagęodtejcałości,jejistoty.
Drobiazgowepoprawkiuniemożliwiajądokonaniebilansu.Natrętneskupieniena
detalachniepozwalanaspojrzeniezdystansu.Źródłaipowodytakiejmikrosko-
11S.Garczyński,Współżyciełatweitrudne,Warszawa1978,s.159.
12Tamże.
13Tamże.
