Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Karwat,Ozłośliwejdyskredytacji.Manipulowaniewizerunkiemprzeciwnika,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14966-6,©byWNPWN2006
Istotaistandardykrytyki
31
niająwprawdziekredytuznaniaizaufania,alejużnienastępneocenynakredyt,
nietaryfęulgową,niewyłączenieznadalpowszechnieobowiązującychkryteriów
izobowiązkuweryfikacji).
Namysłowinadwymaganiamiwobeckrytykipoświęciłbiskup-satyrykspecjal-
nąrozprawkę.
Krytykajakjestpotrzebnąwdziełachuczonych,takwielkiejbacznościużywaćnależy,iżby
zścisłychobrębów,któremiećpowinna,niewyszła.Pochodzićmaibraćswójwzrostzchęci
polepszeniatego,cozdrożnegowidzi;ależeczęstotażarliwośćzsiebiechwalebnaalbozłe
mapowody,albosięnieprzyzwoicieobwieszcza,stawasięzużytecznej,jakbybyćpowinna,
szkodliwą5.
Krótkomówiąc,potencjalnespołecznepożytkizkrytyki–jakośrodkawymusza-
jącegodoskonalenie,naprawęusterek,przezwyciężaniebłędów–mogąbyćzniwelo-
wanealboprzeznieuczciweintencje(hasłopomocylubnaprawyjakopretekstdoszko-
dzenia–dlapartykularnejkorzyści),alboprzezbłędyiniedoskonałościsamejkrytyki.
Gdymówimyokrytyce,nadjejprawdziwąistotązastanawiaćsięnależy.Jesttorodzajsądu
nibypolubownego,mającyzacelwzrostnaukiicorazwiększewydoskonaleniepisarzów,
gdyimsięużyteczneprawidłaukazują,jakrzecz,którąprzedsięwzięli,wykształcićipoprawić
należy.Zamiartakowyzjadliwościżadnejniezawiera,iowszem,pełenwzględówiuczucia,
przymilaćpowinienpoprawę6.
Postulatżyczliwościiokiełznaniapokusyzłośliwościmożebrzmiećjakpoczci-
we,pobożneżyczenie–alejesttologiczneoczekiwanie,jeślizałożyć,żecelnadrzęd-
ny(pomoc,naprawa,nauka)wykluczaśrodki,któregoudaremniają(przykładowo,
okazywaniewyższościmożestaćsięcelemsamymwsobie,azpewnościąniezachęca
dowsłuchiwaniasięwuwagi).
Zdatnazewszechmiar,bylebywgranicachswoichzachowanakrytyka;źleużytarozpostarła
takdalecepanowanieswojeidotegostopniaciężaruprzyszłojarzmo,któreśmiekłaśćna
poddanychsobie,iżgoznieśćniepodobna.Największązłegoprzyczynąjestśmiałośćsaty-
ryków,którzyniedosyćmającnatym,iżpowstająnaprzeciwzdrożnościom,uszczególniają
nawetpowstawanieswojeprzeciwzdrożnym,targającsięnaichsławę,wziętość,zgołaczyniąc
rzeczosobistąztego,copowszechnymbyćpowinno.ZazdrożnymHoracjuszaprzykładem
niezakrywajązasłonąroztropnościprzestrógswoich,aleniezwykłązajadłościąwymieniając
ponazwiskuosobyzpism,przenieślirzeczdoobyczajności.Łączysięwtakbezbożnymdzia-
łaniuzchęciąnibyprzysługizłorzeczenie,itymtobezprawiomwinniśmytłokniezmierny,
osobliwiedzienników,gdziezamiastoświecenianudnetylkoosobistościczytamyodrazy7.
Tobrzminieoczekiwanieaktualnie–jakdiagnozawspółczesnejskomercjali-
zowanejkulturymedialnejiprymitywizacjiwalkipolitycznej,gdziepraktycznąefek-
tywnośćzastępujeiwypierareklamowelubpropagandoweefekciarstwo,opartena
5I.Krasicki,Uwagi,Warszawa1997,s.212.
6Tamże,s.213.
7Tamże.
