Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Karwat,Ozłośliwejdyskredytacji.Manipulowaniewizerunkiemprzeciwnika,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14966-6,©byWNPWN2006
28
CzęśćI.Krytykamerytorycznaachytranapastliwość
–czegonienależymylićzrelatywizmemmoralnym,permisywizmem,nihilizmem
itp.perwersjami).
Tapostawazakładagotowośćdoanalizyisprawdzaniawłasnychpoglądów
wświetlenowychfaktów.Jestdiametralnieprzeciwstawnaortodoksji,dogmatyzmo-
wi,doktrynerstwu;coniemusioznaczać„łatwegorewizjonizmu”,koniunkturalizmu
czyeklektyzmuprzekonań,amożewiązaćsięzrozterkami,dylematamiwyznawcy
określonegosystemupoglądów.Owedylematyzwiązanesąprzedewszystkimztym,
żewarunkiempodtrzymaniasystemuideijestichwzajemnaspójność,zaśwłasny
namysłwykazujesprzeczności,niekonsekwencjelubosiąganiekoherencjizacenę...
ucieczkiprzedrzeczywistością.
Krytycyzmjesttocharakterystycznaorientacjapoznawcza,którawyróżniasięnastępującymi
właściwościami:Intencjąpodmiotujestzachowaniedystansudowłasnejwiedzyisamowiedzy,do
nowychinformacjiidoźródełinformacji.Pobudkąskłonnościdonieustannychprzemyśleńjest
potrzebazachowaniasamokontroliikontrolinadcudzymioddziaływaniamiwstosunkudonas
(wpływemindoktrynacyjnym,wychowawczym,propagandowym,agitacyjnym),couznawane
jestprzezczłowiekazagwarancjęswobodywyboru,zachowaniawłasnejodrębności,tożsamości
igodnościosobistej(jednostkowej)lubgrupowej(np.etnicznej,klasowej,wyznaniowej).Podmiot
dążydozachowaniazdolnościdosamodzielnejorientacjiwrzeczywistościspołecznej(coniewy-
kluczapotrzebyprzynależnościiidentyfikacjispołecznej).Ztegowynikazamiarzrównoważenia
naturalnegowłasnegozapotrzebowanianauznawanieautorytetów,pewników,takichczyinnych
świętościprzezwłasnądociekliwość,chłonnośćnanowąinformacjęiwiedzę,otwartośćumysłu.
Konsekwencjątakiegonastawieniajestpragnieniesprawdzaniaprawdziwości(apolatach–ak-
tualności)każdegotwierdzenia,miarodajnościsądów,ocen,logicznościiwiarygodnościczy-
jegośrozumowania.
Takwięcpostulatkrytycyzmuoznaczanietylkosceptycyzm(powątpiewanie)
wstosunkudozewnętrznychźródełwiedzy,autorytetów,konkretnychinformacji,
komentarzy,interpretacji,deklarowanychintencjiitd.,alerównieżwymaganiawo-
becsamegosiebie,cozwyklenazywamysamokrytycyzmem.Potwierdzeniemtakie-
gosamokrytycyzmujestzdolnośćigotowośćdoprzyznawaniasiędowłasnychbłę-
dów,doprzewartościowań,rewizjiwłasnegostanowiska,doprzyznaniaracjiswoim
oponentomikrytykomwtedy,gdywiemy,żemająrację,ajedynąprzeszkodąwjej
uznaniumiałabybyćmiłośćwłasna,ratowanieautorytetuprzezunikiizachowanie
pozorówitd.
Jednakżeniekażdakrytykajestprzejawemirezultatemkrytycyzmu.
1.3„Krytykanctwo”
Wżargoniebiurokratyczno-partyjniackimfunkcjonowałoswegoczasu,ajesz-
czeidziśmożnajespotkaćwferworzejakiejśkonfrontacji,pejoratywneokreślenie
'krytykanctwo’.
