Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
M.Karwat,Ozłośliwejdyskredytacji.Manipulowaniewizerunkiemprzeciwnika,Warszawa2006
ISBN978-83-01-14966-6,©byWNPWN2006
Istotaistandardykrytyki
35
dorosłychsąpodobne.Gdyznajdująsiępodgęstymobstrzałemkrytyki,tonieprzyjmująjej
jakożyczliwejpomocy,aletraktująjakwyzwaniedowalki,doobrony,dokontrataku15.
Jałowośćtakiejspersonalizowanejkrytykispowodowanajestwięcijejniewia-
rygodnością,itym,żezamiastzachęcaćdoprzemyśleńizmianwyzwalaodruch
obronny–przekory,anawetobronywłasnejsamodzielnościigodności.Nierzadko
jejodbiorcaniemożebyćpewny,czyważniejszajestdlakrytykatroskaojegodobro,
życzliwość,jakieśwspólnezasady,czyteżsatysfakcjazpowodu„byciamądrzejszym”,
przyjemnośćpouczaniaitd.Aczasemwręczmapewność,żesprawywywołującetaką
kanonadętopretekst,któryrówniedobrzemógłbybyćinny,żekrytykwbrewpo-
zoromnietyleżyczysobiepoprawy,ileokazjidokrytyki.Przytakichodczuciach
trudnoprzyjąćkrytykę,atymbardziejzgodzićsięznią.
e)Nawetprzynajczystszejintencjikrytykamożeantagonizowaćzpowodufałszywegotonu,
gdynaprzykładjestzłośliwalubagresywna,gniewnalubniegrzeczna,uszczypliwalubiro-
niczna.Tonniezawszejestwiernymodzwierciedleniemintencji.
Celemojca,którykrzykliwiełajesyna,niejestuprzykrzaniemużyciaaniwywyższaniesame-
gosiebie.Uwaginajżyczliwszegoczłowiekasprawiająniepotrzebnybólibudząsprzeciw,gdy
wypowiadanesązniecierpliwionym,podniesionymgłosem.Przykład:naszkicowanamapa
jestbrudna.Jedenzinstruktorówkrzyczy.„Jatunicniewidzę!Sameplamy!Tomapazrobio-
naniewterenie,leczwklozecie!”Innyspokojniepowiada:Dobryszkic,tylkobrudny.Dużo
natymtraci.Szkodazmarnowaćtylepracyprzezdrobneniedbalstwo”.
Pierwszaztychuwagzniechęca,drugazachęca,pierwszawywołujegwałtownąimożetrwałą
antypatię,adrugażyczliwość16.
Tegorodzajuniezręcznośćwkrytycesprawia,żejestonarównienieefektywna
jakprzedwczesnespaleniezapałki,któraniezdążyławzniecićogniska.Niewspółmier-
niewielkaenergiazaangażowanawwiększeprzejęciesobą,własnymnastrojemczypo-
trzebąważnościniżprzejęciesprawązostajezmarnotrawionawpunkciewyjścia;takich
zaproszeńdowspółpracyniktnieprzyjmuje,chybażezestrachuipodprzymusem.
Równieżkrytykaeksponowanawobecnościinnychludziraczejnietrafiado
przekonaniajejadresatowi,oilerzeczywiścietokrytykowanyjestjejadresatem,anie
otoczenie,„publiczność”:
f)Imwięcejświadków,tymbardziejkrytykującemuzależynapopisaniusięiwywyższeniu,
akrytykowanemu—naobronie,anawetnakontrataku17.
Wszakwiadomo,żenawetkrytykadyskretna,wypowiedzianabezzawstydzania
obecnościąinnych,wywołujeobronnyodruchmiłościwłasnej–acóżdopieroniepo-
chlebnaocena,przytykczypretensjaprzyświadkach;taprzecieżnarażanaszwank
prestiżosoby,którejzachowanielubdokonaniasądeprecjonowane.Takczyinaczej
ikrytykujący,ikrytykowanyskupiająsięnienawłaściwymprzedmiocieróżnicyzdań
czyoczekiwań,alenatym,bykorzystniewypaśćwoczachinnych.
15Tamże,160–161.
16Tamże,s.161.
17Tamże.
