Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
kowyscs.wwieluszczegółachjestidentycznyzprajęzykiemSłowianidlategojego
znajomośćmaogromneznaczeniewstudiachhistorycznoporównawczychjęzyków
słowiańskich.
2.3.GRUPALECHICKA
NatereniezachodniejSłowiańszczyznywyodrębniłysięplemionalechickie,
wktórychrozwinęłysięjęzyki:polski,połabski(używanywokolicachLüneburga
nazachódodŁaby).Połabianiezachodni–ObodrzyceiDrzewianie–zajmowali
okoliceHamburga,Lubeki,Wustrow,Lüchow;Połabianiewschodni–Wieleciza-
siedlaliwschodniąMeklemburgię,obszarypółnocnejMarchiiBrandenburskiej
iPomorzaSzczecińskiego,byćmożeażpoKoszalin.Językpołabskizaginął
w1.poł.XVIIIw.Narzeczapomorskie,zktórychpozostałydialektykaszubskie
wrazzwymarłąprzedIIwojnąświatowąsłowińszczyznąistniałymiędzyjez.Gard-
noiŁebskowSłupskiem.
Wodróżnieniuodpozostałychjęzykówzachodniosłowiańskichgrupalechicka
charakteryzowałasięnastępującymicechamijęzykowymi:
1)wokalizacjąpsł.sonantów(
l,
l’,
r,
ŕ),por.pol.słup,stp.mołwa(=mowa),
kiełbasa,tłusty,czółno,wilk,pełny,gardło,stp.wirzba(=wierzba),sirce(=serce),
°
°
°
°
czarny(zob.s.34in.),połab.kork,wołk,połny.
2)zachowaniemsamogłoseknosowych:por.pięć,ręka,połab.pąt,ro
˛ka.
3)przegłosem,czylidyspalatalizacjąpsł.e,ę,ě,
ŕ,
l’przedprzedniojęzykowo-zę-
bowymitwardymi:ě>a,e>o,ę>o
˛,
ŕ>
r,
l’>
l,por.pol.bielić–biały,nieść–
°
°
niosę,ZuantosBgn.(=Świątosz),por.*svętъ,aleMyslentinoBgn.(=Myślęcino),
°
°
°
°
twierdzić–twardy,żółty,czółno(zob.s.37in.).
4)zachowaniemspółgłoskig(pozostałatakżewjęzykudolnołużyckim),por.
noga,czes.noha.
2.4.JĘZYKPOLSKI
JęzykpolskiwydzieliłsięzewspólnotysłowiańskiejwVIII-IXw.Odsamego
początkuistniaływnimróżnicedialektyczne.
Najstarszeźródłahistorycznewymieniająwieleplemionzamieszkującychobszar
międzydorzeczemOdryiWartyorazWisłyiBugu.NajwiększeznichtoPolanie
iWiślanie,nadOdrąsiedzieliDziadoszanie,Opolanie,Bobrzanie,Ślężanie,Golę-
szycy,nadśredniąWisłą–Mazowszanie.
ZasadniczytrzonpóźniejszegopaństwapolskiegotworzyliPolanie,Wiślanie
iŚlężanie.Historycystwierdzają,żewnajdawniejszychczasachistniałydwaośrod-
kipaństwowotwórcze.Starszy(IXw.)stanowiłopaństwoWiślan,zestolicąwKra-
kowielubwWiślicy;wjegoskładweszłyprawdopodobnierównieżziemieple-
mieniaŚlężan.W2.poł.IXw.terenytezostałypodbiteprzezPaństwoWielkomo-
rawskie,anapoczątkuXw.dostałysiępodpanowanieczeskie.Wtejsytuacjina
obszarachplemiennychPolanpowstałodrugiecentrumpaństwowotwórcze.Nazwa
11
