Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
II.FONETYKA
1.SYSTEMWOKALICZNY
1.1.JĘZYKPRASŁOWIAŃSKIISTARO-CERKIEWNO-SŁOWIAŃSKI
Staro-cerkiewno-słowiański(zob.s.10)systemfonetycznyjestkontynuacją
systemuprasłowiańskiego.Porównanieobutychsystemów,opisaniezjawiskwnich
zachodzącychpozwolizrozumiećpolskieprocesyhistorycznojęzykowe.
1)Wjęzykuscs.samogłoskidzieliłysięna:
przednie(miękkie,palatalne):e,ć,i,ę,b,
tylne(twarde,niepalatalne):a,o,u,y,o
˛
,ъ.
Funkcjęsamogłosekpełniłytakżesonanty:twarde
r,
°
lwobecmiękkich
°
°
ŕ,
°
l,.
Podziałnasamogłoskiprzednieitylnejestbardzoważny,ponieważsamogłoski
przedniemiękczyłypoprzedzającespółgłoski,natomiasttylnepodtrzymywałyich
twardość;dotyczytotakżesonantów.
Powyższezestawieniefonemówsamogłoskowychisonantycznychodpowiada
końcowemustanowiprasłowiańskiemu.
Niejestmożliwedokładneokreśleniewymowysamogłosekscs.Samogłoskia,
o,u,o
˛
byływymawianeprawdopodobnietaksamo,jakodpowiedniepolskie.Samo-
głoskęy,wgniektórychjęzykoznawców,realizowanodyftongicznie:jakoui,yi;
najprawdopodobniejjednakbyławymawianajakdzisiejszerosyjskiey.Samogłoskę
ъ
(jertwardy)realizowanochybajakobardzokrótkieu.Samogłoskaibyłaiden-
tycznazdzisiejszymi;eięmiałyartykulacjęniecowyższąodpolskiegoe,ę.Sa-
mogłoskaćwymawianabyłachybajakodźwiękpośrednimiędzyeialubmoże
jakodyftongia.Samogłoskab(jermiękki)byłaartykułowanajakobardzokrótkiei.
2)Iloczas.Wsystemiewokalicznymjęzykapie.istniałytrzygrupydźwięków:mono-
ftongi(pojedynczesamogłoski),dyftongi(dwugłoski)isonanty.Monoftongibyły
zróżnicowaneiloczasowo:długieikrótkie.
Sonantytogłoskisonorne
r
°
,
l
°
,m
°
,n
°
,którepełniłyfunkcjęzgłoskotwórczą.Prze-
kształceniadoprowadziłydozanikusonantównosowychwjęzykupsł.Natomiast
sonantyustne:twardeimiękkie
r
°
,
l,
°
°
ŕ,
°
l,wytworzyłyopozycjęiloczasową–sonant
długi:sonantkrótki.
Dalszeprzeobrażeniawzakresiewokalizmupsł.doprowadziłydopowstaniawy-
raźnychparopozycyjnych(por.Z.Stieber,Zarysgramatykiporównawczejjęzyków
słowiańskich,Warszawa1979,s.17in.)
29
