Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2)Rozwójpsł.tj,dj.
Wjęzykachzachodniosłowiańskichtj,dj>c,
Z
//z,por.pol.świeca,miedza,czes.
meze;wewschodniosłowiańskichtj,dj>č,ž,por.ros.sveča,meža;awpołudnio-
wosłowiańskichtj,dj>śt,žd,por.scs.sveśta,mežda.
3)Rozwójpsł.grupkt’,gt’.
Wzachodniejsłowiańszczyźniegrupytezmieniłysięw
c’
,por.pol.noc
(<*noktь),piec,ciec,móc(<*pekti,*tekti,*mogti);wewschodniejprzeszływč,
por.ros.nočь,močь,pečь,tečь,wpołudniowejkt’//gt’>śt,por.scs.nośtь,mośti,
peśti,teśti.
2.2.JĘZYKSTARO-CERKIEWNO-SŁOWIAŃSKI
Językstaro-cerkiewno-słowiański(scs.)jestnajstarszymsłowiańskimjęzykiem
literackim,naktóryw2.poł.IXw.przetłumaczono,główniezgreki,niektóreczęści
Biblii(Ewangelie,Psałterz,DziejeApostolskie),wieletekstówliturgicznychsłużą-
cychdoobrządkówreligijnych,żywotyświętychiinneutworyreligijno-dydaktycz-
ne.ByłotozwiązanezmisjąwielkomorawskąKonstantyna-CyrylaiMetodego,
którzypochodzilizokolicSołunia(grec.Salonik).Obajbraciaznalidialektsło-
wiański(bułgarsko-macedoński),którymposługiwałasięludnośćzamieszkująca
ichrodzinnestrony.NazaproszenieksięciawielkomorawskiegoRościsławaprzy-
bylinaMorawyzmisjąchrześcijańską.Konstantynjużwcześniejopracowałpismo
słowiańskie,tzw.głagolicęorazprzetłumaczyłpierwszefragmentyPismaśw.
itekstyliturgicznenajęzyksłowiański.
PoprzeszłotrzyletniejpracynaMorawachbraciasołuńscyudalisiędoRzymu,
abyuzyskaćpoparciepapieżaHadrianaIIdlaswojejmisji.Papieżprzyznałjęzyko-
wisłowiańskiemuoficjalneprawajęzykaliturgicznego.PodczaspobytuwRzymie,
w869r.,zmarłKonstantyn,którykrótkoprzedśmierciąwstąpiłdoklasztoru
iprzyjąłimięCyryl.MetodywróciłnaMorawy,gdziewalczyłoprawajęzykasło-
wiańskiegoiprzeciwstawiałsięwpływomniemieckiejhierarchiikościelnej.
Przypuszczasię,żeliturgiasłowiańskadotarładoziempolskich.WŻywocieśw.
Metodegojestwzmiankaowysłaniuprzezarcybiskupamorawskiegoposelstwado
księciaplemieniaWiślan.Odkrytorównieżpewneobiektysakralne,naWawelu
(rotundaśw.AdauktaiFeliksa)iwWiślicy(wykopaliskaarcheologiczne),które
potwierdzałybytefakty.
PośmierciMetodego,w885r.,upadłamisjawielkomorawska,atakżeobrządek
słowiański.JednakdziełoCyrylaiMetodegodalejsięrozwijało,gdyżuczniowie
bracisołuńskichudalisięnapołudnieSłowiańszczyznyoraznaRuś.
Prawdopodobniejużpoupadkumisjiwielkomorawskiejpismogłagolickiezo-
stałozastąpionełatwiejsząiprostszącyrylicą(reformępismaprzypisujesię
KlemensowiOchrydzkiemu).
Scs.wyprzedzaokilkawiekówinnesłowiańskiejęzykiliterackie,dlategoprzed-
stawiastanstarszy,bliskiprasłowiańszczyźnie,którarozpadłasięnajpóźniejna
przełomieVIIIiIXw.,tj.okresowiwspólnotywszystkichSłowian.Pomagaon
wrekonstrukcjijęzykapsł.,dlaktóregoniemamyzabytkówpisanych.Systemjęzy-
10
