Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
Wprowadzenie
wyjaśnićmożnajedynietym,żeniesąjużoniświadomiswojejDkondycjiofiary”.
ProwadzonawśródPomakówdziałalnośćDoświeceniowa”miaładoprowadzić
doDobudzeniawnichbułgarskiegoduchanarodowego”,Dprzypomnienia”im
oichbułgarskichkorzeniach.Tymi,którzymieligoodradzać(wedługodgórnej
inicjatywywładz,jakzauważyłasocjolożkaEwgenijaIwanowa),powinnibyć
muzułmanie,którzyjużtegoduchaodzyskali,czyliDodrodzeni”,konwertycina
bułgarskość,aktywiści.Naprzełomie1939i1940rokuPomakomzmieniono
ubiór,aw1942rokuimiona.Jednak,jakpiszeIwanowa,działaczeorganizacji
Rodinaczęstoubolewali,żemimozmianywubiorzePomacywciążnosząDresztki
czarnejniewoli57”(Iwanowa2002,s.47).Muzułmańskiubiór(jakfez,feredże,
szarawary),turecko-arabskieimięiwiarę(islam)traktowalionijakoniewolni-
czestygmaty58,wyznaczającePomakomlosofiarprześladowańiprzypominające
oosmańskiejkolonizacjiBułgarii.Możnaodnieśćdotegokontekstu,takod-
miennegoodHolokaustu,myślDominickaLaCapry,żezestronywładzybyłto
Dlękowyodruchpozbyciasiędomniemanegoźródłazanieczyszczenia”(LaCapra
2002,s.154),zaktóreuważanokulturowewpływytureckie.Praktykistosowane
przezorganizacjęRodinabyłynastępniepowielanewramachkolejnychakcji
zmianyimion(Iwanowa2002,s.57).
SytuacjaPomakówzmieniłasięwrazzobjęciemwładzyprzezkomunistów,od-
cinającychsiępoczątkowoodmetodorganizacjiRodina.1listopada1945rokuze-
zwolonoPomakomnapowrótdotureckichimion.Jednaktesamewładzew1946
rokudokonałyspisuludności,pozwalającbułgarskojęzycznymmuzułmanomna
określeniesięjedyniejako:Pomacy,rodopscymahometanie,BułgarzylubDinni”59.
NiemoglinatomiastuznaćsięzaTurków.Zkoleiw1948rokurządzacząłwcielać
wżycieplanwysiedlenialudnościtureckiejzbułgarskichziem60.Miałotoułatwić
asymilacjęPomaków.W1953rokuwprowadzonozmianywdowodachosobistych
Pomaków(ci,którzybyliwnichokreślenijakobułgaromohamedanie,zostają
zapisanijakoBułgarzy).Wniektórychmiejscowościach,wtymwSatowczy,gdzie
prowadziłambadania,bezdowoduosobistegoniepozwalanoPomakomwybraćsię
nawetdosklepuspożywczegoczypowodędopublicznejstudni(Iwanowa2002,
s.65).W1959rokuzaczynasiękampaniazakazującanoszeniamuzułmanom
tradycyjnegoubioru,tzw.odferedżowianie(bułg.razferedżawaneto).Trwałaonado
połowylat60.iobejmowałanietylkobułgarskojęzycznychmuzułmanów,aleteż
Dinnemniejszespołecznościwyznająceislam”(Gruew,Kaljonski2008,s.28).
Wprowadzonotakżepewnerestrykcjereligijne:zakazanotradycyjnychsjunnetów
(tur.sunnet)-obrzezań61,atakżekrwawychofiarzezwierząt,czylikurbanów
57DCzarnąniewolą”nazywanookresprzynależnościBułgariidoimperiumosmańskiego.
58ChociażM.Neuburgerzauważa,żeubiórnoszonyprzezPomaczkinieróżniłsięażtak
bardzoodstrojuchrześcijanekzniektórychregionówBułgarii.Chodzituookresprzedno-
woczesnymiprzemianamiwprowadzanymiwokresiereżimukomunistycznego,kiedytoubiór
kobietwiejskichwBułgariibyłbardzozróżnicowany(Neuburger2004,s.120).
59WedługE.Iwanowejwieluznichwybrałotęopcję(Iwanowa2002,s.61).
60W1969r.podpisanokolejnąumowęzTurcjąoprzesiedleniach,jednakwówczasodTurcji
przeniosłosięmniejniż100osób(Iwanowa2002,s.67).
61Tzn.mogłysięodbywaćjedyniepodkontroląlekarza,awięcwpraktyceniemuzułmanina
(Gruew,Kaljonski2008,s.37).
