Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Opisbadanejgrupy
*
*
*
31
PodczasgdywimperiumosmańskimPomacyznaleźlisięwśródlepiejsytu-
owanejludności,powyzwoleniuBułgarii(187851)uległotodramatycznejzmia-
nie.W191252rokuzinicjatywyBułgarskiejCerkwiPrawosławnej,caraFerdy-
nandairząduGeszowapodjętoichchrystianizację.DKiedybułgarskieoddziały
euforycznie«wyzwalały»bułgarskieziemiespodosmańskiejokupacji,towarzy-
szyliimprawosławniduchowni,którzysiłąkonwertowali200000Pomaków
zislamunachrześcijaństwowsetkachwsiwTracji,MacedoniiiRodopach”
(Neuburger2004,s.41).Byłototrzydzieścisześćlatponarodowowyzwoleńczym
powstaniukwietniowym(1876),wktórymniektórzyPomacywalczyliniepo
stroniebułgarskiej,lecztureckiej(Genczew1998,s.385).Wtrakciepowsta-
niamiałomiejscewieledramatycznychwydarzeń53,zktórychnajstraszliwszym
byładokonanaprzezPomakówkrwawarzeźchrześcijańskiejludnościcywilnej
wBataku.W1913roku54Dnawróceni”wroku1912nachrześcijaństwoPomacy
powrócilidoislamuidawnegoubioru55,anowoutworzonyrządliberałaWasiła
Radosławowapozwoliłimnapowrótdomuzułmańskichimion.
Dwudziestywiekobfitujejednakwkolejnetraumatycznedlanichwydarzenia.
Następnaakcja,sterowanaprzezpowstałąwSmoljanw1937rokuorganizację
Rodina(Ojczyzna),miałamiejscewlatach40.zeszłegowieku.Odtegookresu
propagandapolitycznaposługiwałasięwtymcelujęzykiemzwulgaryzowanej
psychoanalizy;ztejperspektywybułgarskojęzycznimuzułmaniepostrzeganibyli
jakogrupaotożsamościniewolniczej,któraDzapomniała”oswoichbułgarskich
korzeniach.NiechęćPomakówdodobrowolnejzmianyimion56tłumaczonoDnie-
wolniczymfanatyzmem”,zktóregonależałoichDwyzwolić”,niczymzzafałszo-
wanej,boopartejnamechanizmiewyparcia,świadomości,odjakiej,jaktwier-
dzono,niewolnikpodświadomiepragniebyćuwolniony.Bułgarskojęzycznych
muzułmanówpostrzeganojakoofiaryislamizacji,którychtrwanieprzyislamie
51RodopyzostałyodzyskaneprzezBułgariępóźniej,w1912r.
52Akcjęzmianyimionz1912r.,będącązarazemaktemchrystianizacjiPomaków,nazwano
Dkryształką”,aobjęłaona200tys.osób.Obokprzymusowegochrztutowarzyszyłyjejspecy-
ficzneelementyobrzędowe,jaknp.podawanienowonawróconemukawałkawieprzowinydo
ugryzienia,abywtensposóbpotwierdziłswojeodstępstwoodislamuidowiódłDprawdziwej”
konwersjinachrześcijaństwo(Iwanowa2002,s.13).
53Np.mieszkańcymiejscowościPeruszticawRodopachukrylisięwrazzpowstańcami
przedTurkamiiPomakamiwcerkwi.Kiedycerkiewzostałaostrzelanaipodpalona,przywódcy
powstaniazabilinajpierwswojeżonyidzieci,apotemsiebie.JakpiszeN.Genczew,wślady
Peruszticyposzliinnipowstańcy(Genczew1998,s.385).
54Potymjakpodpisano29wrześniaumowępokojowąwCarogrodzie(Stambuł),gwarantu-
jącąswobodęwiarymuzułmanomwBułgarii.
55JakzauważaM.Neuburger,Dbułgarskiezałożenie,sięgająceXIXw.,obarbarzyńskimiopre-
syjnymcharakterzezasłony(arab.hidżab),jestopartegłównienaprzypuszczeniachspozalokal-
negokontekstu.Niemadowodównato,bynaBałkanachmiałamiejscenaszerokąskalępraktyka
rygorystycznegozasłanianiaciała,azwłaszczatwarzyprzezkobiety”(Neuburger2004,s.118).
56ZgodniezmuzułmańskimwierzeniemwtrzecidzieńRamazanBajramuAllahprzypisuje
każdemuimieniulosczłowiekawkolejnymroku.DInnymisłowy,noweimiępozbawiaczłowieka
jegoziemskiegoprzeznaczenia”(Gruew,Kaljonski2008,s.65).
