Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach

Magdalena Lubańska

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-235-1711-5

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

339

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

Lubańska, Magdalena. Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach. Red. . Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2012, 339 s. ISBN 978-83-235-1711-5

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A1 Lubańska, M.

T1 Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach

PB Uniwersytet Warszawski

PP Warszawa

YR 2012

SN 978-83-235-1711-5

Bibliografia BibTex:

@Book{ 168455, author = "Lubańska, Magdalena", editor = "", title = "Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach", publisher = "Uniwersytet Warszawski", year = "2012", address = "Warszawa", isbn = "978-83-235-1711-5" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU - Lubańska, Magdalena

ED -

TI - Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach

PB - Uniwersytet Warszawski

CY - Warszawa

PY - 2012

SN - 978-83-235-1711-5

ER -

Netografia (standard APA):

Lubańska, Magdalena. Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach [baza danych online] Warszawa: Uniwersytet Warszawski, 2012 [dostęp: 12 09 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/synkretyzm-a-podzialy-religijne-w-bulgarskich-rodopach-magdalena-lubanska-168455.

Pomacy, synkretyzm religijny, antysynkretyzm religijny, synkretyzm muzułmańsko-chrześcijański, prawosławie adatowe, islam adatowy, islam salaficki, Rodopy Zachodnie

Przedmiotem pracy jest analiza wierzeń i praktyk religijnych muzułmańsko-prawosławnych społeczności lokalnych Rodopów Zachodnich, badanych pod kątem stosunku tych społeczności do sąsiadów-innowierców. Problem ten, o niewątpliwym znaczeniu lokalnym...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-235-1711-5

DOI:

Wydawnictwo:

Uniwersytet Warszawski

Rok wydania:

2012

Liczba stron:

339

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Podziękowania9
1. Wprowadzenie11
1.1. Metodologia14
1.2. Zasady pisowni terminów i nazw obcojęzycznych16
1.3. Charakterystyka terenu badań oraz doświadczeń terenowych17
1.3.1. Ribnowo18
1.3.2. Satowcza21
1.3.3. Gyrmen23
1.4. Opis badanej grupy24
1.4.1. Bułgarskojęzyczni muzułmanie – Pomacy25
1.4.2. Prawosławni34
2.1. Teorie synkretyzmu religijnego. Stan badań39
2. „Synkretyzm religijny” – historia pojęcia i problematyka badań39
2.2. Problemy badań nad synkretyzmem muzułmańsko-chrześcijańskim w Europie Południowo-Wschodniej i w Bułgarii47
3.1. Dobrosąsiedztwo jako strategia kulturowa62
3. Dobrosąsiedztwo a resentymenty względem sąsiadów innowierców62
3.2. Narracja o dobrosąsiedztwie66
3.3. Granice dobrosąsiedztwa78
3.4. Narracja resentymentalna83
3.5. „Wszystkiemu są winni politycy”95
4. Prawosławie adatowe99
4.1. Kurban w życiu religijnym prawosławnych rozmówców101
5. Muzułmanie. Między islamem adatowym a salaﬁckim113
5.1. Islam adatowy116
5.1.1. Elementy praktyk obrzędowych związanych z kalendarzem prawosławnym w życiu religijnym Pomaków124
5.1.2. Przesypianie dla zdrowia w cerkwi św. Jerzego w Chadżidimowie133
5.2. Islam salaﬁcki143
5.2.1. Stosunek do islamu adatowego144
5.2.2. Stosunek do „Zachodu”162
6. Chrześcijaństwo w muzułmańskich narracjach religijnych170
6.1. Chrześcijanie jako „krzywoprzysięzcy” i „gorsze dzieci Adama i Ḥawwy”176
6.2. Chrześcijanie jako wyznawcy „gorszej księgi”. Spór o prawdziwe Słowo Boże190
6.3. Chrześcijaństwo jako religia „nieporozumień” i „fałszywego kultu Syna Bożego”195
6.3.1. Herezje apostoła Pawła199
6.3.2. Antysakralna historia chrześcijańskiego kultu krzyża202
6.3.3. Zgubne reformy papieża Grzegorza I206
7. Narracje chrześcijan o bułgarskojęzycznych muzułmanach209
7.1. „Bułgarzy najczystszej krwi” czy „konformiści i zdrajcy”?210
7.2. „Kryptochrześcijanie” czy „poturczeńcy”?222
7.2.1. Pomacy jako kryptochrześcijanie222
7.2.2. Pomacy jako „poturczeńcy” – „ludzie Orientu”232
8.1. Opowieści o uzdrowieniach i zachowaniu muzułmanów w chrześcijańskich miejscach świętych239
8. Życie religijne Pomaków w oczach chrześcijan239
8.2. Rytuały muzułmańskie – rytuały chrześcijańskie249
8.3. „Prawosławny muzułmanin” – „synkretysta” z „Wodino”259
9. Korzystanie z usług uzdrowicieli innowierców jako przejaw antysynkretyzmu religijnego275
10.1. Synkretyzm „płytki”296
10.1.1. Synkretyzm jako efekt lęku i fascynacji obcym sacrum296
10. Zakończenie296
10.1.2. Synkretyzm jako przejaw komszułuku297
10.1.3. Synkretyzm jako strategia misjonarska299
10.2. Synkretyzm „głęboki”300
Aneksy301
Aneks 1. Spis rozmówców302
Aneks 2. Słowniczek terminów religijnych308
Bibliograﬁa314
Summary331
Indeks osób336

Wprowadzenie

ludnościbyłychwiejne,albowśródheretyków-bogomiłów45ipaulicjan”(Żel-

jazkowa1990,s.63).

ZdaniemAntoninyŻeljazkowejislamizacjazaczęłasięodjednostkowych

konwersjijeszczewXVIwieku,stopnioworozwijałaprzezcałyXVIIwiek,przy-

bierającnasilezwłaszczawdrugiejpołowieXVIIwieku,choćwRodopachtrwała

jeszczewwiekuXVIII(Żeljazkowa1997,s.52).WsamychRodopachZachod-

nich,adokładniejwregionieCzeczu,położonymwzdłużśrodkowegokoryta

rzekiMesty,pierwszejednostkowekonwersjemiałymiejscejeszczewtrzeciej

ćwierciXV46wieku(Raduszew2005,s.434).ZbiegasiętozdaniemEwgenija

RaduszewazpojawieniemsiępółkoczowniczegopasterskiegoplemieniaJoru-

ków47,gdyżdokonwersjitychdochodziłowwioskachimiastachpołożonych

wzdłużpasterskichszlakówmigracyjnych,poktórychsięoniprzemieszczali

(Raduszew2005,s.439).Istotniejszejednakdlaprocesuislamizacjiokazałosię

wprowadzenienatychterenachstrukturosmańskiejadministracji,którawiązała

sięzezmianąspołeczno-ekonomicznychwarunkówżycialokalnejludności(Radu-

szew2005,s.440).WXVIwieku48możnajużmówićomasowychkonwersjach,

obejmującychnaogółcałerodziny(Raduszew2005,s.441).Wdrugiejpołowie

XVIwiekuwmieścieNewrokopprzeważająmuzułmanieistanowiąoni28%

populacjiwiejskiej(Raduszew2005,s.444),awXVIIwiekujużponadpołowa

lokalnejludnościwiejskiejwyznajeislam(Raduszew2005,s.445).Procesten

kończysięokoło1720roku,kiedy80%lokalnejludnościwyznajeislam.Na

początkuXVIIIwieku2/3miejscowościjestzamieszkałychprzezmuzułmanów

lubludnośćmieszaną49isytuacjatanieulegazmianiedochwiliobecnej50(Ra-

duszew2005,s.447).

45Bogomilstwo-neomanichejskagnoza,rozwijającasięnaBałkanachprzezponadcztery

stulecia(X-XVw.)(Szwat-Gyłybowa2005,s.14).Częśćbogomiłów,któranieprzeszłanais-

lam,DwtopiwszysiępoupadkuTyrnowawsektępaulicjan-zczasemprzeszłanakatolicyzm.

Jeszczeinnizostalizapewnewchłonięciprzezprawosławnąspołeczność,dochowując,byćmoże,

wewnętrznejwiernościnaucebogomilskiej”(Szwat-Gyłybowa2005,s.27).

46NigdzieindziejnaBałkanachniezaczęłosiętotakwcześnie(Raduszew2005,s.434).

Osmańskierejestrypodatkowez1464r.wspominająo12konwertytachwNewrokopie(obecnie

GoceDełczew)i42rozrzuconychw19wioskachwregionie,costanowiło3,5%ówczesnejlokal-

nejpopulacji(Raduszew2005,s.438,s.442).

47Jorucy-turkmeńskiekoczowniczeplemiona,któreprzemieściłysięzAnatoliidoRume-

lii;stanowiłypomocniczykorpuswojskowywosmańskiejarmii.Zaczęliczęściowoosiedlaćsię

wRumeliiwXVIIw.Wywarlioniwpływnalokalnątoponimięwierzchołkówgór,pastwisk,rzek,

przejść.Jednocześnienazwywiosek,mimożewiększośćlokalnejspołecznościprzeszłanaislam,

pozostałysłowiańskie(Raduszew2005,s.53).

48Rejestryz1519r.podawały,żena120osad,łączniezNewrokopem,101zamieszka-

łychbyłoprzezmieszanąchrześcijańskąimuzułmańskąludność,ajedynie19wyłącznie

przezchrześcijańską(Raduszew2005,s.441).Stanowiłoto17,5%lokalnejpopulacji(Raduszew

2005,s.443).

49MimodwóchplagwXVIIIw.,któredoprowadziływtymregioniedodemograﬁcznejka-

tastrofy(Raduszew2005,s.447).

50Jednocześnieponadpołowawiosek,należącychwimperiumosmańskimdoregionu(tur.

kaza)Newrokopu,znajdujesięnaterytorimGrecji(Raduszew2005,s.55).

Brak wyników

Synkretyzm a podziały religijne w bułgarskich Rodopach

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra