Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Wprowadzenie
wzorowanymnasunnickimislamiepraktykowanymwArabiiSaudyjskiej(na-
zywamgodalejislamemsalafickim).
DotychczasniepowstałaaniwPolsce,aniwBułgariipracarozpatrująca
synkretyzmwzaproponowanejprzezemnieperspektywie.Zarazemrzetelne
ipozbawionepresjipolitycznejeksploracjeterenowewśródbułgarskojęzycznych
muzułmanówrealizowanesąwBułgariiodpoczątkulat90.XXwieku.Wbuł-
garskichbadaniachrelacjimuzułmańsko-(pomacko-)chrześcijańskichunikano
sformułowanychpowyżejpytań,m.in.zewzględówideologicznych,poprzestając
nakonstatowaniuistnieniasynkretyzmu,wukrytysposóbzawszewartościo-
wanegopozytywnie.Synkretyzmtraktowanyjestjedyniejakocechareligijności
ludowej,uznawanejzasłabozaznajomionązkanonemwiary,zatopielęgnującą
reliktydawnychpogańskichwierzeń.Postrzeganyjestjakonieodłącznacechabuł-
garskiejkulturyludowej,azarazemsłowo-klucz,wyjaśniającejejnieortodoksyjny
charakterizwalniającezzadawaniadodatkowychpytań.Brakujeteżporównaw-
czychujęćkulturyreligijnejmuzułmanówiprawosławnych2.Atewydająsię
szczególniepotrzebnezewzględunadynamikęsytuacjimiędzynarodowej,która
niepozostajebezwpływunakoegzystencjęspołecznościrodopskiej.
Publikacjapoświęconajestsynkretyzmowiwszerszejperspektywie;rozpa-
trywanyjestonwniejjakozjawiskoniejednoznaczne,pozwalającespołeczności
mieszanejreligijnieukrywaćwielesprzecznychemocjiorazwłasne,wypracowane
oddolniekulturowestrategieradzeniasobieznimi.
Dopostrzeganiasynkretyzmujakoswoistejstrategiiadaptacyjnejzainspi-
rowałymniebadaniawłasnenadsoteriologiąludową,przeprowadzonelatem
2002rokuwRodopachCentralnychorazteoretyczneujęcietejproblematyki,
zaproponowaneprzezRosalindShawiCharlesaStewartawksiążceSyncretism/
Ani-syncretism.Thepoliticsofreligioussynthesis(1994).Proponująonidialek-
tyczneujmowaniespecyfikisyntezyreligijnej,jakotworzonejmiędzytym,co
synkretyczneaantysynkretyczne.Wmyśltejteoriiantysynkretyzmjestpostawą
pomijamwswojejpracymuzułmanówobojętnychreligijnie,deklarującychsięjakomuzułmanie,
leczniepraktykujących.Jednocześniezdajęsobiesprawę,żewspółtworząonilokalnąspołecz-
nośćwtereniebadań.Zarazemwydajemisię,żesposób,wjakiprezentujęwdalszejczęścima-
teriałterenowywodniesieniudoislamuadatowegoisalafickiego,adekwatnieopisujetendencje
zachodzącychobecniewRodopachZachodnichprzemianreligijnych.
2Wartotujednakwspomnieć,żepodkoniec2011r.,awięcwczasiekiedyniniejszaksiąż-
kazostałajużzłożonadodruku,ukazałasięinteresującarozprawaM.Lubasiapt.Różnowiercy.
Współistnieniemiędzyreligijnewzachodniomacedońskiejwsi.Studiumzzakresuantropologiispołeczno-kul-
turowej.Jedenzrozdziałówopisujerytuałyreligijnemuzułmanówiprawosławnychzzachodnio-
macedońskiejwsiRostusze,położonejwdolinierzekiRadika.Badaniaprowadzonebyływlatach
2006-2010,więcniemalrównolegledomoichwBułgarii.Książkazawieraanalizęiopisszeroko
rozumianychstosunkówspołecznychmiędzymuzułmanamiachrześcijanami(obrzędyreligijne
iobyczaje,zasadyzawieraniamałżeństw,stosunkisąsiedztwaiaktywnośćpolityczna)naszczeb-
lulokalnym(Lubaś2011,s.18)wceluuchwyceniagranicmiędzywyznawcamiobutychreligii.
GraniceteautordefiniujejakoDograniczanielubuniemożliwianietworzeniamiędzyosobami
należącymidotychkategoriibądźgruppewnychstosunkówspołecznych”(Lubaś2011,s.77).
Główneinspiracjeteoretyczne,przezktórychpryzmatanalizujezgromadzonyprzezsiebiema-
teriałterenowy,czerpienatomiastodnorweskiegobadaczaF
.Bartha,jednegoznajgłośniejszych
obecnieteoretykówproblematykistosunkówetnicznych(Lubaś2011,s.108).
