Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Metodologia
15
dlaregionuGoceDełczew),trzechduchownychprawosławnych:władyka10Na-
tanaił,archimandryta11Grigorijipop,którychciałpozostaćanonimowy,ośmiu
hodżów(nauczycieliislamu),dyrektorkaszkoływSatowczyijejmąż-nauczyciel
religii,pięciunauczycieli,trzechlokalnychuzdrowicieli(jedendżindżija12idwie
znachorki),pracownicedomukulturywGyrmenipracownikdomukultury
wDybnicyoraztrzyurzędniczkipracującewgminieGyrmen.
Całośćbadańzlat2005-2009składasięz63pogłębionych,przeprowadzo-
nychwjęzykubułgarskimwywiadów,wktórychwzięłoudział76osób:39osób
wyznającychislamsunnicki,34osobywyznająceprawosławie,1ewangelikoraz
2ateistów.
Dużąrolęwprowadzeniubadańodegrałytakieosoby,jak:SzurfeBaszewa
(wRibnowie)orazKrasimiraijejmatkaSofija(wGyrmen)-mojeDodźwier-
ne”13.Ułatwiłyminawiązaniepierwszychkontaktów,przezcoudałomisię
maksymalniewykorzystaćczasspędzonywtereniebadań.
WSatowczybyłampozbawionapomocyDodźwiernych”.Okazałosięrównież,
żetomiejscenajtrudniejszedoprzeprowadzeniabadań.Rozmówcybylibardzo
zdystansowaniiostrożni.Zarazemwłaśnietutaj,częstoprzykolejnejrozmowie,
udawałomisięuzyskaćnajciekawszemateriałydorozdziału3.
Jeślichodziosamebadania,tobliskajestmipostawanazywanaprzezMi-
chaelaHerzfeldaDrefleksyjnościąempiryczną”,zgodniezktórąetnograficznespo-
tkaniewrazzjegoograniczeniamipostrzeganejestjakoistniejącenapodstawie
niedoskonałegozazębianiasiędwóchróżnychkodów,zwielościąprzeróżnych
tożsamościidomysłów(Herzfeld2004,s.77).Refleksyjnośćtapodkreślarolę
znaczeń,nadawanychzachowaniomkulturowymprzezichuczestników,jako
podstawowegopunktuzapisuetnograficznego.Wmoimprzypadkubyłatopró-
bauchwyceniaklasyfikującejrolireligiidlamiędzyreligijnychrelacji:konkretne
wierzeniaipraktykireligijneokreślającestosunekdosąsiadówinnowiercóworaz
kontekst,wjakimfunkcjonują,aprzedewszystkimto,jakieznaczenianadają
immoirozmówcy.
Etnograficznebadaniaterenoweprzynoszązesobądoświadczenie,opisywane
językiemhermeneutykiGadamerowskiejjakoDstawianiesięwsytuacjiinnego,
[które-M.L.]niepolegaaninawczuciusięjednejindywidualnościwinną,ani
naprzyłożeniudoinnegowłasnejmiary,leczoznaczazawszewzniesieniesię
dowyższejogólności,któraprzezwyciężanietylkowłasnąszczególność,aleteż
szczególnośćinnego”(Gadamer1993,s.269).SytuacjętęHans-GeorgGadamer
nazywaDstopieniemhoryzontów”.Wodniesieniudopotrzebbadaczaspołeczne-
goDstopieniehoryzontów”możnautożsamićzwydobyciemkategoriiemicznych,
jakimiposługująsięrozmówcyitraktowaniemichjakokluczadointerpretacji
materiałuorazzumiejętnościąprzełożeniaichnakategorieetyczne,tworzone
przezbadacza.Testemnato,czyrzeczywiściewystawiłosięwłasneprzedsądy
10Biskupprawosławny.
11Przełożonymęskiegomonasteru.
12Hodżaegzorcysta,uwalniającyludzispodwpływudżinów.
13TerminzaczerpniętyodsocjologówM.HammersleyaiP
.Atkinsona(2000,s.141).
