Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Wprowadzenie
Mimotychwad,terminten,wnowocześniejszejformieDBułgarzymahometa-
nie”,jestnadalstosowanyprzezniektórychbułgarskichbadaczy(Rajczewski
2004;Bonewa1994).
Termintenkrytykująjednakrównieżmoirozmówcymuzułmanie,którzypo
traumiezwiązanejzDprocesemodrodzeniowym”30sąbardzoczulinawszelkie
próbyprzypisaniaimokreślonejnarodowości.
Tęsamąwadęmanajchętniejstosowanywspółcześnieprzezbułgarskich
badaczyterminDBułgarzymuzułmanie”(Gruew,Kaljonski2008;Georgijew
1994).Kolejnyegzoetnonimtejgrupy-Pomacy-wodróżnieniuodpoprzednich
powszechnieprzyjętywliteraturzeprzedmiotu,odnosisiędoautochtonicznej
lokalnejludnościsłowiańskiejwyznającejislam,zamieszkującejnietylkowBuł-
garii,alerównieżwAlbanii,Grecji,Macedonii31iTurcji.Szacujesię,żewsumie
ludnośćtaliczy500tys.osób.WiększośćPomaków,tj.150-200tys.osób32
(Mancheva2001,s.358),zamieszkujeBułgarię:głównieRodopy,alemniejsze
grupyżyjąwrozproszeniuwkilkuwioskachcentralnegopasmaStarejPłaniny
międzymiastamiŁoweczaTetewen(Mancheva2001,s.358).Wyznająoni
islam,cozbliżaichdoludnościtureckiej,leczmówiąpobułgarsku33,cowiąże
ichzBułgarami.JakpokazałybadaniaCwetanyGeorgijewejzlat90.,bułgar-
skojęzycznimuzułmaniewzachodnichRodopachdeklarujątureckątożsamość,
awcentralnychiwschodnichbułgarską34(Georgijewa1995,s.142).Podczaswła-
snychbadańwRodopachZachodnichniespotkałamsięjednakzmuzułmanami,
30TermintenstosujęzabułgarskąsocjolożkąE.Iwanowąnaokreśleniewszystkichdziałań
asymilacyjnych,prowadzonychprzezwładzebułgarskiewobecmuzułmanówwlatach1912-
1918;maonzatemznaczenieszerszeodpotocznieprzyjętegowBułgariiodczasu,gdyporaz
pierwszyzostałzastosowanyprzezpropagandękomunistycznąnaokreślenieakcjibułgaryzacji
Turków,przeprowadzonejnaprzełomie1984i1985r.ÓwDpropagandowyeufemizm”(Gruew,
Kaljonski2008,s.11)sugerowałDodradzanie”bułgarskiegoduchanarodowego,adefactoozna-
czałpolityczneiideologicznedziałania,zmierzającedozbułgaryzowaniaspołecznościmuzuł-
mańskich,przedewszystkimprzezzmianęimionzarabsko-itureckojęzycznychnabułgarskie.
31TunazywanisąoniTorbeszami.Termintenodbieranyjestprzezmacedońskojęzycznych
muzułmanówzarówniepejoratywnycoterminDPomacy”wśródbułgarskojęzycznychmuzuł-
manów.EtymologiaterminuDTorbesz”wskazywaćmanainteresownośćtejgrupy,porzucenie
chrześcijańskiejwiarynarzeczislamuzatorbęseralubmąki(Lubaś2011,s.42).Możnaszukać
dodatkowegokontekstudlaprzyjęciaprzezmacedońskichmuzułmanówtejnazwy.Wokresie
średniowieczaokreślanozajejpomocąmisjonarzybogomilskich,którzywswoichtorbachwęd-
rowcówprzechowywalizakazaneprzezCerkiewapokryfy.Byłbytoargumentnarzeczbogomil-
skiegorodowoduTorbeszów.
32Niemadokładnychstatystykcodoichliczby.Wedleinnychdanychzlat90.liczylioni
270tys.(Norris1993,s.XVIII).A.Balikci,odnoszącsiędotegosamegookresu,piszeo280tys.
(Balikci1999,s.51).U.Brunnbauer,powołującsięnadaneministerstwasprawwewnętrznych
Bułgariiz1989r.,podajeliczbę268971,comiałostanowić3%ówczesnejpopulacjiBułgarii,
jednakdziesięćlatpóźniejocenianoichliczbęna250tys.(Brunnbauer1999,s.36).A.Balikci,
odnoszącsiędotegosamegookresu,piszeoliczbie280tys.(Balikci1999,s.51).
33Istniejąrównieżteorie,żeichdialektjestnajbliższyDczystemu”bułgarskiemujęzykowi
(Neuburger2000,s.182).
34PodobniewyglądatowprzypadkumacedońskichTorbeszów,którychczęśćwspisachpo-
wszechnychdeklarujesięjakoMacedończycy,częśćjakoAlbańczycy(Bielenin-Lenczowska2011,
s.271).
