Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
Wprowadzenie
Poantykomunistycznymprzewrocie1989rokurozpoczętoteżrzetelne(ijaw-
ne!)badaniaspołecznewśródludnościpomackiej,wolneodnaciskówideologii
politycznej,posługującejsięnarracjąnacjonalistyczną.Prowadzonojezm.in.
zinicjatywyNowegoUniwersytetuBułgarskiegowSofii,UniwersytetuAme-
rykańskiegowBłagoewgradzie,Uniwersytetuim.KlimentaOchrydzkiegooraz
CentrumBadańnadMniejszościamiKulturowymiiStosunkamiMiędzykultu-
rowymi(IMIR)wSofii.Możliwestałysięnowe,niepodporządkowanedawnej
doktryniepolitycznej,interpretacjeźródełhistorycznych.
WichefekcieobalonoobowiązującezaczasówreżimuTodoraŻiwkowa
wyjaśnienie,jakobyislamizacjawRodopachbyłanarzuconasiłą,aalternatywą
byłdlaniejzawszeDrozlewkrwi”.Ujęciemartyrologicznedemistyfikujesię
jakozideologizowane,korespondującezjednymznajsilniejszychbułgarskich
mitologemównarodowych,jakimjestmitniewolitureckiejjakociemnychwie-
kówodpowiedzialnychzaobecnąDkulawą”kondycjęBułgariiijejzapóźnienie
cywilizacyjne(Gałązka1992,s.21-27).Zarazemwciążsłychaćgłosysprzeciwu
wobecpróbwyjaśnieniakonwersjinaislamprzyczynamiekonomicznymi,od-
bieranychjakosłużebnewobecideologiiwielokulturowości,będącejostatecznie
niedopogodzeniaznacjonalistycznympatriotyzmem65.
ObecniePomacytoludnośćdominującademograficznienaterenie,gdzie
prowadziłambadania.WSatowczyorazwGyrmennajważniejszestanowiska
administracyjnesprawująmuzułmanie,wybranizramieniatureckiejpartiiDPS
lubjakokandydaciniezależni.Należyjednakpodkreślić,żewładzęadministra-
cyjnąposiadająrównieżchrześcijanieiżeczęstojesttoelementświadomej
strategiimuzułmanów,którzydzieleniesięzchrześcijanamiwładzątraktująjako
wkładwpokojowąkoegzystencję.Itak,naprzykładwSatowczyiwGyrmen
burmistrzemjestmuzułmanin,ajegozastępcąchrześcijanin.Niemniejjednak
chrześcijanieskarżąsię,żeniemogąwybraćkandydatównanajważniejszesta-
nowiskawewładzachlokalnych,gdyżjestichzamało.
104020
Prawosławni
LosyprawosławnychwregioniemoichbadańwXXwiekuniebyłytakzawiłe
jakbułgarskojęzycznychmuzułmanów.Dlategoteżniemanaichtematobszernej
literatury,jakądysponujemywprzypadkuPomaków.Należytujednakwspom-
niećoprowadzonychwtymregionie66odlat90.badaniachetnograficznych
65JednymznichjestznowugłosP
.Djułgerowa,któremugłoszenieswojejwersjihistorii
zaleciłacharyzmatycznainajbardziejpopularnazażyciabułgarskawróżbitka-babaWanga:
Dżebyśoświeciłtezbłąkaneduszyczki,wytłumaczcieim,żeosmańcysiłąodebraliimchrześci-
jańskąwiaręiuczyniliichTurkami”(cyt.za:Djułgerow2000,s.11).Aotojakwidzionostatnie
publikacjeoislamizacji:DOstatnimilatypojawiłysiępublikacje,robionesąwywody,jakbynie
byłotureckiejniewoli.Nawetwpodręcznikachdohistoriiprzedstawianajestjakoosmańska
obecność,anarzucenieislamujakodobrowolneprzyjęciewiary”(Djułgerow2000,s.14).Przy-
wołującdramatycznyjejprzebieg,powołujesięjednaknapodaniafolklorystyczne,zakładając
apriori,żezawierająoneinformacjęorzeczywistychwydarzeniach.
66AtakżewRodopachCentralnych.
