Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałtrzeci.Prawopodmiotowe
51
wjejgranicach.Sferętę,jakwiadomo,przyznajenormaprawna,wyznaczając
jednocześniejejgranice.Takwięcwyjściepodmiotupozatęsferęniemoże
być(jakodziałaniewbrewprzepisomprawa)traktowanejakowykonywanie
prawapodmiotowego.
Zachowaniastanowiącewykonywanieprawapodmiotowegomogąmiećróż-
nąpostać.Mogąpolegaćnapodejmowaniuczynnościzarównofaktycznych
(np.uprawianiegrunturolnego),jakiprawnych(np.wydzierżawianietego
gruntuinnejosobie).Wzależnościodrodzajuprawapodmiotowegomoże
byćonorealizowanewdrodzeróżnorodnychdziałańrozciągniętychwczasie,
niejednokrotniepowtarzalnych(np.używanierzeczywramachprawawłasno-
ści,pobieranieodsetekodwkładuoszczędnościowego)albopoprzezczynność
jednorazową(np.przyjęcieświadczeniawceluzaspokojeniawierzytelności).
Wykonywaniemprawapodmiotowegoniekonieczniemusząbyćzachowaniasa-
megouprawnionego;możliwośćtakąmożemiećprzedstawicieluprawnionego,
aniekiedyteżinneosoby(np.domownicykorzystającyzlokaluwrazznajemcą).
Wyłącznieoduprawnionegozależy,czybędzieonkorzystałzprzyznanejmusfe-
rymożnościpostępowaniaczyteżnie.Wniektórychsytuacjachistniejejednak
obowiązekwykonywaniaprawpodmiotowych,np.wynikającychzwłasności
publicznej,zestosunkuwładzyrodzicielskiej.
5i2iCzasowegranicerealizacjiprawpodmiotowych
Niezawszeprawopodmiotoweoznaczapewienstantrwały,odpornynaskutki
upływuczasu.Takicharaktermająnp.prawaosobiste,liczneprawawynikające
zestosunkówrodzinnych,prawowłasności.Zdarzasięjednak,żeistnienieprawa
podmiotowegojestograniczonewczasie,poktóregoupływiewygasaonolub
ulegaznacznemuosłabieniu.Stosunkowonajwiększątrwałościącharakteryzują
sięprawapodmiotowebezpośrednieorazroszczenianiemajątkowe(pomijając
pewnewyjątkizostałyoneukształtowanejakoprawabezterminowe).Roszczenia
majątkoweorazprawakształtującemająnatomiastzazwyczajswojeczasowe
granice.Szczególneregułyichustalaniazawartesązwłaszczawobrębiedwóch
instytucjiprawnych:przedawnieniaiterminówzawitych(prekluzji).
1.Przedawnienieograniczamożliwośćdochodzeniaroszczenia,niepowodując
jegowygaśnięcia.Zgodniezart.117§1k.c.przedawnieniuulegająwszelkie
roszczeniamajątkowe,pozaprzewidzianymiwustawiewyjątkami(np.art.220
iart.223§1i4k.c.).Upływterminuprzedawnieniaoznacza,żeten,przeciwko
komuroszczenieprzysługuje,możeuchylićsięodjegozaspokojenia(art.117
§2k.c.);niejestzatemmożliwejegoprzymusowezaspokojenie.Jeżelijednak
prawopodmio-
toweaupływ
czasu
przedawnienie
